III Ka 461/20 - wyrok Sąd Okręgowy w Rybniku z 2021-02-04

Rybnik, 4 lutego 2021 r.

Sygn. akt III Ka 461/20

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Sąd Okręgowy w Rybniku - III Wydział Karny

w składzie:

Przewodniczący: sędzia Jacek Myśliwiec

Protokolant: Beata Pinior

w obecności oskarżyciela Rafała Figury Prokuratora Prokuratury Rejonowej w Wodzisławiu Śląskim

po rozpoznaniu w dniu 4 lutego 2021r.

sprawy: B. Z. /Z./

s. E. i R.

ur. (...) w R.

oskarżonego o przestępstwo z art. 286 § 1 kk w zw. z art. 12 § 1 kk

na skutek apelacji wniesionej przez oskarżonego

od wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 21 lipca 2020r. sygn. akt II K 38/20

I.utrzymuje w mocy zaskarżony wyrok:

II.obciąza oskarżonego na rzecz Skarbu Państwa opłatą za II instancję w kwocie 180 (sto osiemdziesiąt) złotych i zasądza od niego wydatki postępowania odwoławczego w kwocie 20 ( dwadzieścia) złotych.

Sędzia Jacek Myśliwiec

UZASADNIENIE

Formularz UK 2

Sygnatura akt

III Ka 461/20

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

-

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

wyrok Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 21 lipca 2020r. sygn. akt II K 38/20

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

co do winy

co do kary

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

art. 438 pkt 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

art. 439 k.p.k.

brak zarzutów

1.4. Wnioski

uchylenie

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  obraza przepisów prawa materialnego, tj. art. 1 §1 kk i art. 4 §1 kk przez niezastosowanie ustawy karnej z chwili inkryminowanego zachowania tj. czerwca 2018r. lecz ustawy karnej w brzmieniu obowiązującym od 15 listopada 2018r. i obowiązującej w chwili orzekania,

2.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 35 §2 kpk przez jego niezastosowanie i nie przekazanie sprawy do sądu właściwego miejscowo,

3.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia, tj. art. 167 kpk w zw. z art. 4 kpk, przez nieustalenie na etapie postępowania przygotowawczego kondycji finansowej przedsiębiorstwa z dowodu biegłego z zakresu rachunkowości oraz niewyjaśnienie kondycji finansowej przedsiębiorstwa,

4.  obrazę przepisów postępowania, która mogła mieć wpływ na treść orzeczenia tj. art. 410 kpk przez nieujawnienie na rozprawie dokumentów z informacji komorników, informacji US w W., ZUS w P. i oparcie na nich wyroku,

5.  błąd w ustaleniach faktycznych przez przyjęcie wniosków, które nie odpowiadają prawidłowości logicznego rozumowania.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Apelacja nie zasługiwała na uwzględnienie, albowiem zarzuty w niej podniesione nie są zasadne.

Odnosząc się do pierwszego zarzutu apelacji oskarżonego obrazy przepisów prawa materialnego, tj. art. 1 §1 kk i art. 4 §1 kk przez niezastosowanie ustawy karnej z chwili inkryminowanego zachowania tj. czerwca 2018r. lecz ustawy karnej w brzmieniu obowiązującym od 15 listopada 2018r. , wskazać należy, iż zmianie uległo tylko to, że do art. 12 kk dodano §2. Art. 12 §1 kk inkorporował treść uprzedniego art. 12 kk. Z kolei przepis art. 12 §2 kk, in concreto tej sytuacji nie dotyczy.

Jeżeli z kolei chodzi o zarzut obrazy przepisu art. 35 §2 kpk poprzez jego niezastosowanie i nie przekazanie sprawy do Sądu właściwego miejscowo, tj. do Sądu Rejonowego w Wodzisławiu Śląskim, wskazać należy, iż właściwość miejscowa została ustalana w sposób prawidłowy. Miejscem realizacji umowy zawartej przez oskarżonego z pokrzywdzonym był R., znajdujący się w obrębie właściwości Sądu Rejonowego w Raciborzu i to właśnie ten Sąd był sądem właściwym do rozpoznania niniejszej sprawy.

Odnosząc się do zarzutu błędu w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę wyroku, wskazać należy, iż zarzut ten byłby słuszny tylko wtedy, gdyby Sąd I instancji oparł swój wyrok na faktach, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach postępowania dowodowego, albo też z faktów tych wysnuł wnioski niezgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Takich uchybień Sąd Rejonowy w przedmiotowej sprawie się nie dopuścił, albowiem Sąd ten wskazał dowody na których oparł swoje ustalenia faktyczne, a jednocześnie wskazał przesłanki, którymi kierował się odmawiając wiary dowodom przeciwnym. Z faktu, że sąd merytoryczny dokonał oceny dowodów – do czego zresztą był zobowiązany, nie wynika samo przez się, że poczynione ustalenia faktyczne są błędne jeśli ocena dowodów zebranych w sprawie nie wykracza poza ramy zakreślone w przepisach postępowania, zwłaszcza zaś w art. 4 i 7 kpk. Sąd Rejonowy dokonał oceny dowodów w sposób bezstronny, nie przekroczył granic oceny swobodnej, a przy tym uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego, a swój pogląd na ostateczne wyniki przewodu sądowego przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Podkreślić należy, że wynikające z art. 7 k.p.k. prawo swobodnej oceny dowodów jest jedną z najistotniejszych prerogatyw sądu, a zarzut obrazy tego przepisu może być skuteczny tylko wtedy, gdy zostanie wykazane, że sąd orzekający oceniając dowody naruszył zasady logicznego rozumowania, nie uwzględnił przy ocenie dowodów wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego. Z kolei zarzut błędów w ustaleniu faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia byłby słuszny tylko wtedy, gdyby Sąd I instancji oparł swój wyrok na faktach, które nie znajdują potwierdzenia w wynikach postępowania sądowego, albo też z faktów tych wysnuł wnioski niezgodne ze wskazaniami wiedzy i doświadczenia życiowego. Takich uchybień Sąd rejonowy w przedmiotowej sprawie się nie dopuścił, albowiem Sąd ten wskazał dowody na których się oparł co do ustaleń faktycznych, a jednocześnie wskazał przesłanki którymi kierował się odmawiając wiary dowodom przeciwnym. Z faktu, że Sąd merytoryczny dokonał oceny dowodów, do czego zresztą był zobowiązany nie wynika samo przez się, że poczynione ustalenia faktyczne są błędne jeśli ocena dowodów zebranych w sprawie nie wykracza poza ramy zakreślone w przepisach postępowania, zwłaszcza zaś w art. 4 i 7 k.p.k. W istocie sąd rejonowy dokonał oceny dowodów w sposób wieloaspektowy i bezstronny, nie przekroczył granic oceny swobodnej, a przy tym uwzględnił zasady wiedzy i doświadczenia życiowego, zaś swój pogląd na ostateczne wyniki przewodu sądowego przekonująco uzasadnił w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku.

Odnośnie wyjaśnień oskarżonego, to wypada tylko zauważyć, że wyjaśnienia te zostały poddane przez Sąd I instancji wnikliwej analizie i konfrontując je z całokształtem ujawnionych okoliczności uznał je za niewiarygodne mające na celu uniknięcie odpowiedzialności karnej. Za zupełnie nieprzekonywującą uznać należy twierdzenia oskarżonego jakoby niezrealizowanie zobowiązań miało charakter następczy, i nie było działaniem na niekorzyść spółki (...).

Nie ulega wątpliwości, iż oskarżony działał z bezpośrednim zamiarze pokrzywdzenia spółki (...). Już w chwili składania zamówienia nie miał możliwości zapłaty za towar, o czym jednak nie poinformował sprzedającego. W tym czasie oskarżony posiada już zadłużenie na rzecz innych osób (zajęcia komornicze), a także na rzecz Urzędu Skarbowego i ZUS. Oskarżony część zadłużenia zrekompensował poprzez świadczenie usług transportowych na rzecz pokrzywdzonego, jednakże usług tych zaniechał od października 2018r. twierdząc, że wtedy zwolnili się jego kierowcy – co nie polegało na prawdzie, albowiem w dalszym ciągu prowadził on działalność gospodarczą. W tym miejscu należy wskazać, iż ustalenie kondycji finansowej przedsiębiorstwa oskarżonego nie wymagało dowodu z opinii biegłego z zakresu rachunkowości, o co wnosił skarżący. Zgromadzone w sprawie dowody z dokumentów tj. wyroki sądowe, informacje komorników, informacje ZUS i US, których treść i autentyczność nie była kwestionowana przez żadna ze stron, obrazują jaka była kondycja finansowa firmy oskarżonego.

Niezasadny jest również zarzut skarżącego nieujawnienia na rozprawie dokumentów z informacji komorników, informacji US w W., ZUS w P., a oparcie na nich wyroku. Jak wynika z protokołu rozprawy z dnia 8 lipca 2020r. Sąd postanowił, zgodnie z art. 405 §2 kpk dokumenty zawnioskowane aktem oskarżenia oraz zawnioskowane przez strony (w tym dokumenty wskazywane przez oskarżonego) że zostają ujawnione bez odczytania (k.261 verte).

Przy przestępstwie z art. 286 §1 kk nie chodzi o deklaracje oskarżonego o chęci wywiązania się z zawartej umowy, gdyż takie odwoływanie się do przeżyć psychicznych musi mieć wsparcie i odzwierciedlenie w towarzyszących faktach i okolicznościach. Należy przypomnieć skarżącemu, iż w aktualnie obowiązującym porządku prawnym przyjęto tzw. normatywną teorię winy. Tym ona różni się od teorii winy przyjętej na gruncie kodeksu karnego z 1969r. tzw. psychologiczno – normatywnej, iż nie odwołujemy się do przeżyć psychicznych - w tym wypadku woli oskarżonego wypełnienia zawartej umowy, lecz do treści normy i zawartych tam sfer powinności. Art. 286 kk wymaga od sprawcy działania w celu osiągnięcia korzyści majątkowej. Należy jednak zwrócić uwagę, że nie chodzi wyłącznie o korzyść majątkową dla oskarżonego, lecz o jakąkolwiek korzyść odniesioną także przez inne osoby. Niekorzystne rozporządzenie mieniem przez pokrzywdzonego rodzi z drugiej strony odniesioną przez inny podmiot korzyść. Niewątpliwie zatem pierwszy z normatywnych elementów art. 286 §1 kk został spełniony. Drugim z tych normatywnych elementów jest wprowadzenie w błąd w następstwie którego następuje niekorzystne rozporządzenie mieniem. Już sam fakt zatajenia przed kontrahentem swojej sytuacji majątkowej, a co się z tym wiąże zatajenie potencjalnej komplikacji w realizacji umowy, czy też jej spłata w innej formie niż pierwotnie uzgodniono (np. kompensata), wskazuje na celowe wprowadzenie w błąd pokrzywdzonego. Każda firma prowadzi swoją działalność planowo i uwzględnia w niej zawierane kontrakty których brak realizacji lub nieterminowa realizacja, powoduje negatywne konsekwencje w funkcjonowaniu danego podmiotu gospodarczego. W istocie rzeczy taki kontrahent staje się de facto kredytodawcą umożliwiającym funkcjonowanie firmy z którą taki kontrakt zawarł. Gdyby kontrahent wiedział, że dostarczając dany towar spotka się z zaległościami w jego spłacie zapewne nigdy z oskarżonym takiej umowy by nie zawierał. W efekcie błędu rozporządził on niekorzystnie swoim mieniem, gdyż de facto do chwili wyrokowania oskarżony nie uregulował swojego zobowiązania.

Jak wynika z treści zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, a głównie zeznań świadka M. G., oskarżony złożył zamówienie drogą elektroniczną z odroczonym terminem płatności na 7 dni i zapewniał, że zapłaci za towar. Zarówno z zeznań w/w świadka jak i zeznań świadka M. P. wynika, że w związku z brakiem zapłaty zaproponowano oskarżonemu odpracowanie zaległości przez świadczenie usług transportowych na rzecz pokrzywdzonej spółki (...). Jednakże po kilku wykonanych usługach zaprzestał dalszego ich świadczenia.

Należy ponownie przypomnieć, iż deklarowana przez oskarżonego chęć wywiązania się z umowy ma wyłącznie walor przeżyć psychicznych, które jako takie na gruncie obecnie obowiązującego kodeksu karnego nie mogą być podstawą oceny winy oskarżonego. W kontekście wyżej naprowadzonych okoliczności, apelacja oskarżonego skuteczną być ona nie mogła. Z tych też powodów Sąd odwoławczy zaskarżony wyrok jako prawidłowy utrzymał w mocy.

Wniosek

o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania sądowi I instancji.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z uwagi na bezzasadność zarzutów apelacji wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania nie mógł być uwzględniony.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wszystkie rozstrzygnięcia wyroku Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 21/07/2020r. sygn. akt II K 38/20

Zwi ęź le o powodach utrzymania w mocy

W świetle zebranego i prawidłowo ocenionego przez Sąd I instancji materiału dowodowego nie ulega wątpliwości, że oskarżony dopuścił się przypisanego mu przestępstwa. Mając powyższe na uwadze i uznając analizę materiału dowodowego dokonaną przez Sąd Rejonowy za prawidłową Sąd Okręgowy nie znalazł podstaw do zmiany zaskarżonego wyroku.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Zwi ęź le o powodach zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

2.1.

Konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

3.1.

Konieczność umorzenia postępowania

art. 437 § 2 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia i umorzenia ze wskazaniem szczególnej podstawy prawnej umorzenia

4.1.

art. 454 § 1 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II.

Z uwagi na treść wyroku Sąd obciążył oskarżonego kosztami postępowania odwoławczego.

7.  PODPIS

Sędzia Jacek Myśliwiec

Dodano:  ,  Opublikował(a):  Barbara Janecka
Podmiot udostępniający informację: Sąd Okręgowy w Rybniku
Osoba, która wytworzyła informację:  sędzia Jacek Myśliwiec
Data wytworzenia informacji: