Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 143/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 29 stycznia 2025 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt III K 1584/24.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☐ obrońca

☒ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☒

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  Obraza przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. naruszenie przepisów o doręczeniu zawiadomienia o pierwszej rozprawie na niewłaściwy adres i w ten sposób pozbawienia prawa do obrony;

2.  Obraza przepisów postępowania, jak należy wywodzić z osobistej apelacji przepisu art. 7 k.p.k. i danie wiary pokrzywdzonej W. K. w sytuacji, gdy złożyła ona fałszywe zeznania, gdyż nie powiedziała oskarżonemu, aby ten do niej nie dzwonił

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Samoistnie postawiony zarzut obrazy przepisów postępowania mający wpływ na treść wyroku, a to przepisów regulujących doręczenia, tj. art. 132 § 2 i 4, 133 §2, a, zwłaszcza art. 138 i 139 § 1 k.p.k., nie mógł zostać uwzględniony. Oskarżony został przesłuchany w charakterze podejrzanego w dniu 17 lipca 2024 roku i wskazał adres dla doręczeń jako: C. ulica (...) (karta 150 akt sprawy). Wręczono mu stosowne pouczenia. Na ten adres kierowana była wszelka dalsza korespondencja procesowa. Oskarżony nie zawiadomił organów procesowych o zmianie adresu dla doręczeń. Nie jest też prawdą, że sąd zawiadomienie o pierwszej rozprawie doręczył na adres w B. – jak wskazywał oskarżony w apelacji. Przeczy temu tzw. awizo zalegające na karcie 203 akt sprawy. Niemniej zważając na całokształt ujawnionych okoliczności sprawy, zwłaszcza tych dotyczących zdrowia psychicznego oskarżonego, które sąd odwoławczy omówi w dalszych sekcjach uzasadnienia, doręczenie zawiadomienia o pierwszej rozprawie na wskazany adres w dniu 21 listopada 2024 roku, nie pozostawało bez wpływu na treść wyroku sądu odwoławczego.

Ocena drugiego z zarzutów, kiedy zważy się na okoliczności wzięte przez sąd odwoławczy z urzędu, jest przedwczesna, a z uwagi na treść art. 436 k.p.k., nie jest konieczna.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut błędnego doręczenia korespondencji, samoistnie nie był w stanie wywołać oczekiwanych przez skarżącego rezultatów, stąd należało go ocenić jako bezzasadny.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Jak należy zakładać, gdyż nie wynika to wprost z pisemnego uzasadnienia do zaskarżonego wyroku, sąd I instancji ocenił zalegającą w aktach sprawy opinię z dnia 25 września 2024 roku o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego (k.159 – 161), jako pełną jasną i wewnętrznie niesprzeczną. Zdaniem sądu II instancji, w realiach tej sprawy, była to ocena nieuprawniona.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W ocenie sądu II instancji, w sprawie, pomimo zalegania w aktach sprawy opinii o stanie zdrowia psychicznego, wciąż istniały poważne wątpliwości, co do stanu poczytalności oskarżonego, tak w chwili zarzuconego mu czynu, jak zwłaszcza w czasie trwającego przed sądem I instancji postępowania. Wniosek powołanej wyżej opinii, że oskarżony mógł prowadzić obronę w sposób samodzielny i rozsądny, w świetle naprowadzonych poniżej okoliczności, które w znacznej części ujawnione zostały już na etapie postępowania przed sądem I instancji, jawił się jako nieuprawniony.

Tym samym w sprawie ujawniła się bezwzględna przesłanka procesowa z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k., zgodnie z którym to przepisem, sąd odwoławczy ma obowiązek uchylić zaskarżony wyrok niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów.

Jak zaakcentowano, istotą w tej sprawie była wskazana opinia o stanie zdrowia psychicznego oskarżonego, którą sporządzono w dniu 25 września 2024 roku. Wydaje się oczywiste, iż w sytuacji, gdy opinia biegłego jest pełna dla sądu, który swoje stanowisko w tym względzie uzasadnił, to fakt, iż opinia taka nie spełnia oczekiwań uczestników postępowania, nie jest przesłanką dopuszczenia kolejnej opinii.

Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika, że konieczne było zasięgnięcie w tej sprawie stosownej opinii, gdyż uzasadniała to między innymi historia leczenia oskarżonego. Sęk w tym, że analiza materiału aktowego dowiodła, że sąd, czy też wcześniej prokurator, nie dysponowali żadną dokumentacją z leczenia szpitalnego oskarżonego. Także z opinii biegłych wynika, w zasadzie jednoznacznie, że wydali opinię tylko po krótkiej obserwacji oskarżonego i po przeprowadzeniu z nim wywiadu. Pomimo posiadania przez organy procesowe wiedzy, że oskarżony wielokrotnie był hospitalizowany, dwukrotnie na oddziale detencji sądowej w związku ze stosowanymi środkami zabezpieczającymi, organy te nie zadały sobie trudu, aby pozyskać stosowną dokumentację medyczną. Mało tego, na kartach 107 – 111 akt sprawy znajdują się kopie pism, które wskazują, że w dniu 11 stycznia 2024 roku oskarżony był hospitalizowany w Szpitalu (...) w R. „ z powodu gróź karalnych wypowiadanych z pobudek psychotycznych”. Mało tego, dyrekcja tego szpitala domagała się, aby wobec B. W. ponownie zastosować, w trybie art. 93d § 6 k.k., środek zabezpieczający w postaci umieszczenia go w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym. Ważne jest, że owe groźby, jak dowodzi tego powołana dokumentacja, miały być wypowiadane przez oskarżonego, częściowo w datach pokrywających się z datą aktualnie zarzuconego mu przestępstwa. Tylko te fakty powodowały, w ocenie sądu odwoławczego poważne wątpliwości co do tego, czy oskarżony był w stanie prowadzić swoją obronę, w aktualnie toczącym się postępowaniu karnym, w sposób samodzielny i rozsądny. Wątpliwości tych w żadnym razie nie zniwelowała pozyskania, niepełna opinia biegłych.

Jak wiadomo opinia jest pełna wówczas, gdy z jednej strony odpowiada na wszelkie pytania zawarte w postanowieniu (zarówno główne, jak i szczegółowe – postanowienie SN z 1.09.1975 r., Z 24/75, OSNKW 1975/12, poz. 172), z drugiej zaś oparta jest na wszelkich dostępnych i zgromadzonych w sprawie dowodach (wyrok SN z 9.05.1988 r., II KR 96/88, OSNKW 1988/9–10, poz. 27), a w jej części sprawozdawczej opisane zostały wszelkie przeprowadzone badania, które są niezbędne, i przy tym nie pominięto żadnej z istotnych metod badawczych (wyrok SN z 12.05.1988 r., II KR 92/88, OSNPG 1989/2, poz. 35). Opinia biegłego, aby nosiła cechy opinii zupełnej, nie może się ograniczać do samej konkluzji niepopartej należytym uzasadnieniem. Za niepełną należy ocenić z kolei opinię taką, która nie uwzględnia wszystkich istotnych dla rozstrzygnięcia konkretnej kwestii okoliczności albo też nie zawiera uzasadnienia wyrażonych w niej ocen i poglądów (postanowienie SN z 26.06.2008 r., IV KK 206/08, Prok. i Pr.-wkł. 2008/12, poz. 20).

Zalegająca w aktach opinia, wydana bez znajomości okoliczności związanych uprzednim wielokrotnym leczeniem psychiatrycznym oskarżonego, bez znajomości przez biegłych przebiegu jego leczenia w czasie stosowania wobec oskarżonego najsurowszych środków zabezpieczających, bez odniesienia się do treści pisma z 11 stycznia 2024 roku (k.107) i bez znajomości podstaw faktycznych skierowania takiego wniosku do sądu, nie mogła być inaczej oceniona.

Wreszcie wszelkie powyższe wątpliwości w zakresie poczytalności oskarżonego, a w szczególności jego zdolności do prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny w sposób w wyraźny ujawniły się w czasie po wydaniu przez sąd I instancji zaskarżonego wyroku. Świadczy o tych wątpliwościach treść apelacji i oświadczeń składanych przez oskarżonego w czasie rozprawy odwoławczej. Wreszcie oskarżony przedstawił „zawiadomienie” z dnia 3 marca 2025 roku, które wskazuje, że od dnia 15 listopada 2024 roku do 29 stycznia 2025 roku, przebywał on na oddziale psychiatrycznym Szpitala w C.. Powyższe należało skonfrontować z tym, co ujawniono na wstępie, a mianowicie w dacie pierwszej próby doręczenia oskarżonemu zawiadomienia o rozprawie głównej, tj. 21 listopada 2025 roku, oskarżony był już hospitalizowany psychiatrycznie, a szpital opuścił dokładnie w dniu, w którym zapadł zaskarżony wyrok.

W tych realiach, zważając na ujawnione wątpliwości, co do zdolności oskarżonego do prowadzenia obrony w sposób samodzielny i rozsądny, uznanie zawiadomienia o rozprawie głównej za doręczone prawidłowo, było nieuzasadnione.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

1.1.

☒ art. 439 k.p.k.

Zwięźle o powodach uchylenia

Powody uchylenia wyroku wskazane zostały w sekcji oznaczonej numerem 4. Podstawą prawna uchylenia zaskarżonego orzeczenia był przepis art. 437 § 2 k.p.k. w zw. z art. 439 § 1 pkt 10 k.p.k. Oczywiście ziściła się również przesłanka nakazująca przeprowadzenie przewodu sądowego na nowo w całości.

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, sąd przeprowadzi przewód sądowy na nowo w całości. Zanim do tego dojdzie sąd:



zgromadzi wszelką niezbędną dokumentację medyczną oskarżonego z jego dotychczasowego leczenia psychiatrycznego, w tym opinie sporządzone w toku stosowania środków zabezpieczających;



uzyska dokumentację wytworzoną w związku z hospitalizacją oskarżonego od 15 listopada 2024 roku do 29 stycznia 2025 roku;



ustali jakie były podstawy faktyczne złożenia wniosku z dnia 11 stycznia 2024 roku (k.107)



powoła biegłych psychiatrów, celem wydania opinii po myśli art. 202 § 5 k.p.k. i jednocześnie ustanowi oskarżonemu obrońcę z urzędu.

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

P unkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

7.  PODPIS

Sędzia Paweł Stępień

Sędzia Aleksandra Odoj – Jarek Sędzia Jacek Myśliwiec