Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 25 stycznia 2024 roku

Sąd Okręgowy w Rybniku I Wydział Cywilny

w składzie:

Przewodniczący:	Sędzia Agnieszka Westwal
Protokolant:	sekretarz sądowy Anna Mrozek

po rozpoznaniu w dniu 9 stycznia 2024 roku w Rybniku

sprawy z powództwa Syndyka Masy Upadłości dłużnika A. P.

przeciwko A. K.

o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną

1.  oddala powództwo;

2.  zasądza od powoda na rzecz pozwanego kwotę 10 817 zł (dziesięć tysięcy osiemset siedemnaści złotych) wraz z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od dnia uprawomocnienia się niniejszego orzeczenia do dnia zapłaty tytułem zwrotu kosztów procesu.

Sygn. akt I C 1435/22

UZASADNIENIE

Powód Syndyk masy upadłości A. C. obecnie A. P. wniósł przeciwko A. K. pozew o uznanie za bezskuteczną w stosunku do niego umowy darowizny spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego numer (...), usytuowanego na pierwszej kondygnacji budynku położonego w miejscowości C., przy ulicy (...), o powierzchni użytkowej 36,00 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Rybniku prowadzi księgę wieczystą nr (...), zawartej w dniu 27 lipca 2018 roku przed notariuszem dr M. P. w R., pomiędzy A. C. obecnie P. jako darującą a A. K. jako obdarowanym, celem ochrony wierzytelności powoda względem A. C. obecnie A. P..

W uzasadnieniu wskazał, że reprezentuje interes majątkowy wszystkich wierzycieli upadłościowych A. C. obecnie P., którzy w postępowaniu upadłościowym zgłosili wierzytelności w łącznej kwocie 345 973,74 zł, a nieruchomość objęta pozwem stanowiła jedyny istotny składnik majątku A. C. obecnie P.. Wskazał, że zaskarżona czynność prawna spowodowała pogłębienie stanu niewypłacalności, a zatem doszło do pokrzywdzenia wierzycieli.

W odpowiedzi na pozew pozwany A. K. wniósł o oddalenie powództwa i zasądzenie zwrotu kosztów procesu. Wskazał, że w chwili dokonania darowizny A. C. obecnie P. nie była niewypłacalna, ani nie stala się niewypłacalna wskutek dokonania tej darowizny - związana była jedynie umową o kartę kredytową oraz umową kredytu gotówkowego, które regulowała w ustalonych terminach. Nadto wskazał, że nie miał wiedzy o zobowiązaniach A. C. obecnie P.. Wyjaśnił, że w dniu16 września 2009 roku kupił społdziecze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego istotne w sprawie, a w dniu 18 maja 2015 roku darował je A. C., obecnie P. z uwagi podjętą pracę na stanowisku członka zarządu (...), co wiązało się z przyjęciem przez niego odpowiedzialności całym swoim majątkiem. Wskazał, że pomimo dokonania darowizny cały czas ponosił koszty utrzymania przedmiotowego mieszkania, a w dniu 27 lipca 2018 roku A. C. obecnie P. zwróciła mu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu - umowa ta była wynikiem ustaleń stron związanych z zakończeniem ich małżeństwa; umowa ta nie miała na celu zapewnienia mu nieodpłatnej korzyści majątkowej, a formalne zwrócenie mu lokalu, który strony cały czas uznawały za należący do niego.

Sąd ustalił, następujący stan faktyczny:

W dniu 16 września 2009 roku pozwany kupił spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego numer (...), usytuowanego na pierwszej kondygnacji budynku położonego w miejscowości C., przy ulicy (...), o powierzchni użytkowej 36 m ².

Dowód: akt notarialny Rep. A numer (...) k. 378-379, przesłuchanie pozwanego k. 412v-413

W dniu 26 kwietnia 2011 roku A. C. zawarła z pozwanym umowę majątkową małżeńską, ustanawiając rozdzielność majątkowa. W dniu 29 kwietnia 2011 roku strony zawarły związek małżeński.

Dowód: akt notarialny Rep. A numer (...) k. 375-377, odpis skrócony aktu małżeństwa k. 32-33, 385

W dniu 18 maja 2015 roku pozwany darował A. C. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego mieszkalnego numer (...), usytuowanego na pierwszej kondygnacji budynku położonego w miejscowości C., przy ulicy (...), o powierzchni użytkowej 36,00 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Rybniku prowadzi księgę wieczystą nr (...). Pozwany dokonał darowizny z uwagi na podjęcie pracy na stanowisku członka zarządu (...) w T.. Pomimo dokonania darowizny pozwany nadal ponosił wszystkie koszty utrzymania mieszkania.

D.: akt notarialny Rep. A numer (...) k. 380-383, historia transakcji k. 393-395, wykaz oplat miesięcznych k. 396-397, zeznania świadka A. C. k. 411v-412, M. T. k. 412, przesłuchanie pozwanego k. 412v-413

W 2017 roku A. C. osiągnęła przychód ze stosunku pracy w wysokości 87.480,00 zł.

W dniu 27 lipca 2018 roku A. C. darowała pozwanemu spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego mieszkalnego numer (...), usytuowanego na pierwszej kondygnacji budynku położonego w miejscowości C., przy ulicy (...), o powierzchni użytkowej 36,00 m ², dla którego Sąd Rejonowy w Rybniku prowadzi księgę wieczystą nr (...). A. C. zwróciła mieszkanie pozwanemu z uwagi na rozpad ich związku małżeńskiego, po wniesieniu pozwu o rozwód.

W dniu dokonania darowizny A. C. posiadała zobowiązania :

- z tytułu umowy o korzystanie z karty kredytowej z 12 września 2014 roku,

- z tytułu umowy kredytu gotówkowego z 24 lipca 2017 roku.

Dowód: akt notarialny Rep. A numer (...) k. 35-39, wydruk z elektronicznego rejestru ksiąg wieczystych k. 41-47, umowa o korzystanie karty kredytowej k. 49-56, potwierdzenie zawarcia aneksu do umowy o korzystanie z karty kredytowej k. 58-61, wyciągi z ksiąg bankowych k. 63, 76, umowa kredytu gotówkowego k. 65-75, interpretacja indywidualna k. 386-392, informacja o dochodach k. 398-399, zeznania świadka A. C. k. 411v-412, M. T. k. 412, przesłuchanie pozwanego k. 412v-413

Wyrokiem z dnia 26 listopada 2018 roku Sąd Okręgowy w Gliwicach Wydział II Cywilny Ośrodek (...) w R. rozwiązał małżeństwo A. K. i A. C. przez rozwód.

Dowód: odpis skrócony aktu małżeństwa k. 32-33, pozew o rozwód k. 384, zeznania świadka A. C. k. 411v-412

W dniu 2 czerwca 2022 roku Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w W., XIX Wydział Gospodarczy ogłosił upadłość dłużnika A. C. jako osoby fizycznej, nieprowadzącej działalności gospodarczej.

Na dzień ogłoszenia upadłości A. C. posiadała zobowiązania powstałe przed dniem dokonania darowizny na rzecz pozwanego:

- z tytułu umowy o korzystanie z karty kredytowej z 12 września 2014 r. (na dzień ogłoszenia upadłości w wysokości 2.622,36 zł,

- z tytułu umowy kredytu gotówkowego z 24 lipca 2017 r. (na dzień ogłoszenia upadłości całkowita kwota kredytu do zapłaty wraz z prowizją wynosiła 120.421,44 zł).

Dowód: postanowienie o ogłoszeniu upadłości k. 24-28, obwieszczenie o ogłoszeniu upadłości k. 30-31, umowa o korzystanie karty kredytowej k. 49-56, potwierdzenie zawarcia aneksu do umowy o korzystanie z karty kredytowej k. 58-61, wyciągi z ksiąg bankowych k. 63, 76, umowa kredytu gotówkowego k. 65-75, zgłoszenia wierzytelności z załącznikami k. 79-86, 88-100, 102-110, 112-160, 162-220, 222-228, 230-235, sprawozdanie ogólne o stanie masy upadłości k. 237-238, wniosek o ogłoszenie upadłości k. 240-260.

Pozwany dowiedział sie o zadłużeniu A. C. w 2022 roku, po dokonaniu wpisu hiipoteki umownej do ksiegi wieczytej.

Dowód: przesłuchanie pozwanego k. 412v-413

Sąd ustalił powyższy stan faktyczny na podstawie zgromadzonych w sprawie dokumentów, które potwierdziły fakty wskazywane przez strony postępowania. Sąd ocenił dowody z dokumentów jako wiarygodne. Strony postępowania nie kwestionowały, że oświadczenia w nich zawarte zostały złożone przez osoby, które podpisały te dokumenty. Nie podważały ich prawdziwości i autentyczności. Sąd nie miał podstaw, aby z urzędu powziąć wątpliwości odnośnie ich wiarygodności i mocy dowodowej. Motywację zawierania przez strony umów darowizn ustalono w oparciu o zeznania świadków i przesłuchania stron, które uznano za wiarygodne w całości, twierdzenia pozwanego w tym zakresie zostały dodatkowo potwierdzone dokumentami złożonymi w sprawie.

Sąd nie dokonał ustaleń faktycznych na podstawie wydruków ze stron internetowych cen nieruchomości lokalowych położonych w obrebie C. (k. 262-281), gdyż ustalenie wartości nieruchomości istotnej w sprawie było nieistotne dla rozstrzygniecia sprawy.

Sąd zważył, co następuje:

Powództwo nie zasługiwało na uwzględnienie.

W pierwszej kolejności stwierdzić należy, iż zgodnie z art. 132 ust. 1 ustawy prawo upadłościowe Syndyk może żądać uznania czynności za bezskuteczną. Syndyk w procesie dotyczącym bezskuteczności czynności prawnej działa w interesie wszystkich wierzycieli, a to, co wskutek tej czynności ubyło z majątku upadłego lub do niego nie weszło, podlega przekazaniu do masy upadłości (art. 134 ustawy prawo upadłosciowe).

Zgodnie natomiast z art. 527 § 1 k.c., gdy wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli, osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową, każdy z wierzycieli może żądać uznania tej czynności za bezskuteczną w stosunku do niego, jeżeli dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli, a osoba trzecia o tym wiedziała lub przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć. Czynność prawna dłużnika jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny, albo stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności (art. 527 §2 k.c.). Jeżeli wskutek czynności prawnej dłużnika dokonanej z pokrzywdzeniem wierzycieli uzyskała korzyść majątkową osoba będąca w bliskim z nim stosunku, domniemywa się, że osoba ta wiedziała, iż dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 527 §3 k.c.). Jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzycieli osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (art. 528 k.c.).

W nieniejszej sprawie bezsporne było istnienie wierzytelności podlegających ochronie, ustalonych w toku postępowania upadłościowego, a także nieodpłatność dokonanej czynności prawnej. Sporne pozostawało zaistnienie przesłanki pokrzywdzena wierzycieli oraz działanie dłużnika w celu (ze świadomością) pokrzywdzenia wierzycieli.

Wskazać należy, że wskazane powyżej przesłanki roszczenia z art. 527 k.c. muszą zostać spełnione kumulatywnie. Ciężar dowodu w tym zakresie spoczywa na powodzie, zgodnie z ogólną zasada wynikającą z art. 6 k.c.

Powód nie wykazał zaistnienia przesłanki pokrzywdzenia wierzycieli, to jest faktu, że wskutek dokonania darowizny A. C. obecnie P. stała się niewypłacalna, albo stała się niewypłacalna w wyższym stopniu, niż była przed dokonaniem czynności (art. 527 §2 k.c.). W chwili zawarcia umowy darowizny A. C. obecnie P. posiadała zadłużenie z tytułu umowy o korzystanie z karty kredytowej oraz z tytułu umowy kredytu gotówkowego. Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynikało, że nie przekraczało ono 123 043,80 zł (wskazaną wysokość zadłużenia ustalono na dzień ogłoszenia upadłości, przyjąć należy, że w chwili zawarcia umowy darowizny, a więc prawie 4 lata wcześniej, było ono niższe), osiągając z tym okresie przychód ze stosunku pracy w wysokości 87 480,00 zł. A. C. obecnie P., w chwili zawarcia umowy darowizny, ustalenia bezskuteczności której żąda powód, miała więc możliwość wywiązywania się ze zobowiązań finansowych. Mając to na uwadze Sąd uznał, że dokonanie darowizny nie doprowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli, a powód nie wykazał spełnienia jednej z kumulatywnych przesłanek dochodzonego roszczenia.

W ocenie Sądu A. C., dokonując darowizny na rzecz pozwanego nie działała również w celu (ani ze świadokomością) pokrzywdzenia wierzycieli. Przez zamiar pokrzywdzenia rozumieć należy taki stosunek psychiczny dłużnika do wyobrażonego skutku podjętego działania, który pozwala przyjąć, że chce on pokrzywdzenia wierzyciela przyszłego, a czynność zostaje dokonana w tym celu. Jeżeli dłużnik dokonując danej czynności prawnej, miał na uwadze inny cel, skarga pauliańska nie odniesie skutku (wyrok SN z 29.05.2015 r., V CSK 454/14, LEX nr 1771405). W toku postępowania dowodowego ustalono, że dokonując darowizny spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego A. C. obecnie P. działała w celu uregulowania stosunków majątkowych z pozwanym. A. C. obecnie P. wniosła pozew o rozwiązanie małżeństwa z pozwanym, przeprowadziła się do W., a dokonana darowizna stanowiła element rozliczenia się z pozwanym. Co więcej, jak wynika z akt sprawy, obie umowy darowizny zawarte przez A. C. obecnie P. z pozwanym miały charakter pozorny - obie strony uznawały, że lokal nieprzerwanie stanowi własność pozwanego (na co wskazuje także uiszczanie przez niego czynszu za ten lokal), a zmiana właściciela miała na celu zabezpieczenie sytuacji majątkowej pozwanego, która mogła okazać się niestabilna z uwagi na podjętą funkcję członka zarządu (...) w T..

Mając więc na uwadze, że zawarcie przez A. C. obecnie P. nie doprowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli, a dokonana przez nią darowizna nie miała na celu pokrzywdzenia wierzycieli Sąd uznał roszczenie powoda za niezasadne i oddalił powództwo.

O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 98 § 1 k.p.c., obciążając nimi w całości przegrywającą sprawę stronę powodową i zasądził od powoda na rzecz pozwanemgo kwotę 10 817 zł z odsetkami ustawowymi za opóźnienie od dnia prawomocności wyroku tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.