Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

POSTANOWIENIE

R., 8 marca 2023 roku

Sąd Okręgowy w Rybniku II Wydział Cywilny Odwoławczy w składzie:

Przewodniczący: Sędzia (del.) Grzegorz Maczek

Protokolant: starszy sekretarz sądowy Edyta Szymura

po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 marca 2023 roku w R.

sprawy z wniosku M. F.

z udziałem A. K.

o podział majątku wspólnego

na skutek apelacji wnioskodawczyni

od postanowienia Sądu Rejonowego w Raciborzu

z dnia 21 kwietnia 2022 roku, sygn. akt I Ns 1101/16

postanawia:

1.  zmienić zaskarżone postanowienie w ten sposób, że:

a.  w punkcie I. dodać podpunkt h) o treści: „kwota 5.343,16 zł (pięć tysięcy trzysta czterdzieści trzy złote szesnaście groszy), stanowiąca równowartość zwróconej uczestnikowi postępowania nadpłaty podatku dochodowego za rok 2014”;

b.  w punkcie II. dodać podpunkt j) o treści: „kwotę wskazaną w punkcie I. lit. h) przyznać uczestnikowi postępowania A. K.”;

c.  w punkcie VIII. kwotę 11.152,20 zł (jedenaście tysięcy sto pięćdziesiąt dwa złote dwadzieścia groszy) obniżyć do kwoty 8.480,62 zł (osiem tysięcy czterysta osiemdziesiąt złotych sześćdziesiąt dwa grosze);

2.  oddalić apelację w pozostałym zakresie;

3.  oddalić wnioski o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sędzia Grzegorz Maczek

sygn. akt II Ca 671/22

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy dokonał podziału majątku wspólnego stron i m.in. ustalił skład tego majątku, w tym, że należą do niego nakłady z majątku wspólnego na majątek osobisty wnioskodawczyni w postaci pokrycia wkładu wspólnika w spółce cywilnej (...) o wartości 18.034,40 zł (pkt I a)) oraz zwrot nadpłaconego podatku w kwocie 18.457,63 zł uzyskany przez uczestnika postępowania w latach 2012 i 2013 (pkt I g)), oddalił wniosek wnioskodawczyni o ustalenie, że poniosła nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty zadłużenia na rachunku bankowym w kwocie 13.500 zł (pkt III), dokonał podziału majątku wspólnego (pkt VII), zasądził od wnioskodawczyni na rzecz uczestnika postępowania kwotę 11.152,20 zł tytułem spłaty i rozliczenia nakładów (pkt VIII) oraz orzekł o kosztach postępowania (pkt IX).

Apelacją postanowienie to zaskarżyła wnioskodawczyni co do punktów I a) i g), III, VIII i IX zarzucając błędy w ustaleniach faktycznych polegające na przyjęciu, że:

- nie podlegał rozliczeniu zwrot podatku dochodowego za 2014 r.,

- wnioskodawczyni nie poniosła nakładu z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty zadłużenia na rachunku bankowym,

- to wnioskodawczyni powinna spłacić uczestnika postępowania, mimo iż przyznano mu majątek o wyższej wartości,

a nadto naruszenie art. 684 k.p.c. w zw. z art. 227 k.p.c. i w zw. z art. 233 §1 k.p.c. przez pominięcie składnika majątkowego w postaci ekspektatywy emerytalnej nabytej przez uczestnika postępowania A. K. za okres jego pracy w Niemczech, za okres od dnia 1 czerwca 2003 r. do dnia 31 maja 2013 r. oraz pominięcie złożonego wniosku dowodowego w tym zakresie, a także art. 233 §1 k.p.c. poprzez przyjęcie, że z opinii uzupełniającej biegłej sądowej wynika, że zadłużenie w kwocie 27.039,90 zł zostało uwzględnione w wartości bilansowej spółki. Wniosła o dopuszczenie dowodu z informacji niemieckiego organu ubezpieczeniowego dotyczącego wartości ekspektatywy emerytalnej nabytej przez uczestnika postępowania w okresie od
1 czerwca 2023 r. do 31 maja 2013 r., a także o zmianę zaskarżonego postanowienia przez ustalenie, że nakłady opisane w punkcie Ia) mają wartość 9.028,91 zł, ustalenie w pkt. I g), że w skład majątku wspólnego wchodzi zwrot nadpłaconego podatku za lata 2012-2014 w kwocie 59.496,74 zł, ustalenie w punkcie III., że wnioskodawczyni poniosła nakład z majątku osobistego na majątek wspólny w postaci spłaty zadłużenia na rachunku bankowym w kwocie 13.500 zł, ustalenie w punkcie I, że w skład majątku wspólnego wchodzi wartość ekspektatywy emerytalnej nabytej przez uczestnika postępowania w kwocie nie mniejszej niż 50.000 Euro, a także o zasądzenie w punkcie VIII od uczestnika postępowania na rzecz wnioskodawczyni kwoty 23.652,17 zł oraz połowy wartości ekspektatywy emerytalnej nabytej przez uczestnika postępowania, płatnych w terminie miesiąca od uprawomocnienia się postanowienia wraz z ustawowymi odsetkami w razie opóźnienia płatności.

Sąd Okręgowy ustalił i zważył, że:

Apelacja zasługuje na uwzględnienie jedynie w niewielkim zakresie.

Sąd Okręgowy uznał za uzasadnione uzupełnienie ustaleń faktycznych poczynionych przez Sąd I instancji o stwierdzenie, że w 2014 r. z wynagrodzenia, jakie uzyskał uczestnik postępowania pracując w Niemczech, pobrano łącznie 12.540,41 euro podatku dochodowego (w tym 11.049 Euro E., 607,58 euro S. i 883,83 euro K.), przy czym za okres od stycznia do marca 2014 r. była to kwota 2.124,30 euro (w tym 1.871,66 euro E., 102,92 euro S. i 149,72 euro K.). Rozliczenie podatku nastąpiło w 2016 r., w wyniku czego uczestnik postępowania otrzymał zwrot nadpłaty w kwocie 7.510,09 euro (w tym 6.509 euro E., 407,82 euro S. i 593,27 euro K.) – uczestnik postępowania otrzymał zatem zwrot 58,9% E. oraz po 67,12% S. i K. pobranych w całym 2014 r. (rozliczenie podatku – k. 250, informacja o wysokości dochodów uczestnika postępowania i pobranych zaliczek dochodowych za marzec 2014 r. – k. 736 (kolumna J.)).

W pozostałym zakresie Sąd Okręgowy przyjął za własne ustalenia Sądu pierwszej instancji, w związku z czym nie ma potrzeby ich powtarzania (art. 387 §2 ¹ pkt 1) k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c.). Na podstawie art. 235 ² §1 pkt 2) k.p.c. w zw. z art. 391 §1 k.p.c. Sąd Okręgowy pominął dowód z zaświadczenia/informacji niemieckiego organu ubezpieczeniowego, bowiem był on nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy, o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia.

Zawarte w apelacji zarzuty dotyczące oceny zgromadzonego materiału dowodowego, w tym błędnego ustalenia stanu faktycznego, są nieuzasadnione, a nadto niemal w całości dotyczą w istocie nie samych ustaleń, lecz ich oceny prawnej. Jedynie zarzut dotyczący błędnej oceny opinii biegłego sądowego można ulokować w kontekście ustalenia stanu faktycznego. Ale ten zarzut jest chybiony.

Po pierwsze, należy bowiem przypomnieć, że ostatecznie opinia biegłej opierała się na ustaleniu, że w chwili ustania wspólności majątkowej kredyt w rachunku bieżącym prowadzonym dla działalności spółki cywilnej P.H.U. (...) wynosił 27.039,90 zł. Aktywa spółki miały wówczas wartość 63.108,71 zł, jednak właśnie uwzględnienie tego zadłużenia spowodowało, że kapitał spółki ustalono na poziomie 36.068,81 zł (=63.108,71 zł – 27.039,90 zł), a w konsekwencji wartość udziału, jaki przypadałby wnioskodawczyni, na kwotę 18.034,40 zł. Kwota kapitału, a tym samym wartość ww. udziału uwzględniała zatem konieczność spłaty długu. Spłata tego długu wymagałaby korekty sporządzonego bilansu i usunięcia z niego pozycji dotyczącej kredytu. Wówczas wartość aktywów 63.108,71 zł nie podlegałaby pomniejszeniu, a wartość udziału przypadającego wnioskodawczyni wzrosłaby do kwoty 31.554,35 zł, a zatem byłaby wyższa od wartości ustalonej w opinii o 13.519,95 zł. Skoro wspólnicy spółki cywilnej odpowiadają solidarnie za jej zobowiązania (art. 864 k.c.), a udziały wspólników w tym przypadku były równe, to wnioskodawczyni mogłaby się domagać spłaty połowy długu przez drugiego wspólnika (art. 376 §1 k.c.). Rozliczenie w niniejszym postępowaniu dodatkowo spłaty w kwocie 13.500 zł skutkowałoby zatem podwójnym rozliczeniem tej samej kwoty na niekorzyść uczestnika postępowania.

Po drugie, wnioskodawczyni nie wykazała, aby dokonała spłaty tego zadłużenia kwotą 13.500 zł – w szczególności nie przywołała w apelacji żadnego dowodu na poparcie takiego twierdzenia.

Po trzecie, jeżeli nawet wnioskodawczyni spłaciła ten dług, to uczyniła to dopiero po ustaniu wspólności majątkowej, w związku z czym nie może mieć to wpływu na wartość majątku stanowiącego podstawę do ustalenia wartości hipotetycznego udziału wnioskodawczyni wg stanu na dzień ustania wspólności majątkowej.

Po czwarte, spłata tego długu nie mogłaby być rozliczana tak jak nakład na majątek wspólny – przede wszystkim dlatego, że dług nie obciążał małżonków, lecz wspólników spółki cywilnej – w uproszczeniu można powiedzieć, że byłby to nakład na majątek spółki, a nie na majątek wspólny byłych małżonków.

Sąd Okręgowy przyjął również za własne oceny Sądu I instancji, w związku z czym nie ma potrzeby ich powtarzania (art. 387 §2 ¹ pkt 2) k.p.c.). Wyjątek dotyczy kwestii rozliczenia kwoty uzyskanej przez uczestnika postępowania tytułem zwrotu nadpłaty podatku dochodowego za 2014 r., co zostanie omówione w dalszej kolejności.

Prawidłowo została rozstrzygnięta kwestia przynależności do majątku wspólnego ekspektatywy emerytalnej przysługującej uczestnikowi postępowania z tytułu pracy w Niemczech. Zarzuty apelacji dotyczące tej kwestii koncentrują się głównie na nieuzyskaniu przez Sąd informacji pozwalających na ustalenie wartości tej ekspektatywy. Powinny być jednak poprzedzone zarzutem naruszenia art. 31 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, którego apelująca wprost nie formułuje, jedynie lakonicznie w uzasadnieniu apelacji stwierdzając, że „sytuacja jest w tej kwestii analogiczna, jak w przypadku składek zewidencjonowanych na subkoncie ZUS”. Ewentualne naruszenie przepisów art. 31 krio sąd odwoławczy bierze pod uwagę z urzędu, bowiem z urzędu stosuje prawo materialne. Jednakże w tym przypadku takiego naruszenia Sąd Okręgowy się nie dopatrzył. Zacytowane wyżej sformułowanie uzasadnienia apelacji nie zostało poparte jakąkolwiek argumentacją – twierdzenie o tym, jakoby „sytuacja była analogiczna” zupełnie pomija konieczność ustalenia istoty niemieckiego systemu emerytalnego, w tym tego, czy na rzecz niemieckiego ubezpieczonego gromadzony jest jakiś odpowiednik ww. składek. Wymaga to odniesienia się do regulacji prawa niemieckiego, czego wnioskodawczyni nie podjęła się w żadnym stopniu.

Jak słusznie zauważył Sąd I instancji, kwestie uprawnień emerytalnych w Niemczech reguluje ustawa z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wyrównaniu ekspektatyw emerytalnych (dalej jako „ustawa”).

Zgodnie z §1 ust. 1 ustawy, w ramach wyrównania ekspektatyw emerytalnych udziały w prawach nabytych w czasie trwania małżeństwa dzielone są po połowie pomiędzy rozwiedzionych małżonków. Zgodnie z §3 ust. 1 ustawy, za okres trwania małżeństwa rozumie się czas od pierwszego dnia miesiąca, w którym małżeństwo zostało zawarte do ostatniego dnia miesiąca poprzedzającego doręczenie pozwu o rozwód. Jednakże zgodnie z §2 ust. 4 ustawy, w odniesieniu do uprawnień w rozumieniu tej ustawy nie przeprowadza się wyrównania stosunków majątkowych.

Po pierwsze zatem, podziałowi podlega uprawnienie nabyte w okresie małżeństwa, a nie w okresie istnienia wspólności majątkowej między małżonkami. Jest to o tyle naturalne, że ustawowym ustrojem majątkowym małżeńskim w Niemczej jest rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków. Po drugie, kwestia wyrównania uprawnień emerytalnych nie jest powiązana z rozliczeniem dorobków, czy też podziałem majątku wspólnego (przepisy prawa niemieckiego przewidują również możliwość ustanowienia wspólności majątkowej) - nawet przy rozliczeniu majątku wspólnego nie dokonuje się ww. wyrównania, chyba że małżonkowie zawrą porozumienie o włączeniu tego wyrównania do regulacji stosunków majątkowych małżeńskich (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy).

Co więcej, warunkiem wyrównania ekspektatyw emerytalnych jest ustanie małżeństwa – zgodnie bowiem z §5 ust. 2 ustawy to jest moment właściwy dla dokonania wyliczenia udziału w uprawnieniu wynikającego z okresu trwania małżeństwa – ustanie wspólności majątkowej przed ustaniem małżeństwa nie jest wystarczające do dokonania wyrównania ekspektatyw emerytalnych, mimo iż jest zupełnie wystarczające do dokonania podziału majątku wspólnego na podstawie kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. W dodatku, jeżeli osoba zobowiązana do zapłaty (tj. osoba, która nabyła udział wynikający z okresu trwania małżeństwa) umrze, a istnieje uprawnienie, które nie zostało jeszcze wyrównane, wówczas osoba uprawniona do otrzymania wyrównania może zażądać od instytucji emerytalno-rentowej świadczenia dla pozostałych przy życiu członków rodzin, które otrzymałyby, gdyby małżeństwo trwało aż do śmierci osoby zobowiązanej do zapłaty wyrównania (§25 ust. 1 ustawy). Okres, za który następuje wyrównanie nie jest zatem powiązany nie tylko z czasem trwania wspólności majątkowej, ale niezupełnie również z okresem trwania małżeństwa.

Jak już wspomniano, wyrównanie ekspektatyw emerytalnych może zostać włączone do regulacji stosunków majątkowych małżeńskich, ale tylko na podstawie porozumienia małżonków, do którego w niniejszej sprawie nie doszło. Może ono zostać również powiązane z kwestią podziału majątku w inny sposób – małżonkowie mogą zgodnie je wykluczyć – np. jeden z byłych małżonków zrzeknie się wyrównania ekspektatyw, w zamian za co otrzyma wspólną dotąd nieruchomość bez konieczności spłaty drugiego małżonka – takie porozumienie podlega jednak kontroli sądu (§6-8 ustawy); takiego porozumienia strony niniejszego postępowania również nie zawarły.

W odróżnieniu od polskiego systemu emerytalnego, niemieckie uprawnienie do wyrównania przysługuje również wtedy, gdy osoba zobowiązana do zapłaty otrzymuje już bieżące świadczenia emerytalne – wówczas wyrównanie następuje w formie emerytury (§20 ust. 1 ustawy). Osoba uprawniona do otrzymania wyrównania może żądać od osoby zobowiązanej do zapłaty wyrównania, aby przeniosła na nią swoje uprawnienia wobec instytucji emerytalno-rentowej w wysokości emerytury wyrównawczej (§21 ust. 1 ustawy), jednakże w takim przypadku, z chwilą późniejszej śmierci osoby uprawnionej do otrzymania wyrównania, uprawnienie wobec instytucji emerytalno-rentowej przechodzi z powrotem na osobę zobowiązaną do zapłaty wyrównania (§21 ust. 4 ustawy).

Jak również słusznie zauważył Sąd I instancji, dokonanie w niniejszym postępowaniu wyrównania ekspektatyw emerytalnych byłoby nieskuteczne, bowiem Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Federalnej Niemiec nie wiąże żadna umowa dotycząca wzajemnego uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach stosunków majątkowych małżeńskich. Wbrew stanowisku apelującej nie oznacza to, że podział takiej ekspektatywy w niniejszym postępowaniu mógłby nastąpić przez jej przyznanie uczestnikowi za spłatą na rzecz wnioskodawczyni.

Po pierwsze, takie orzeczenie nie wywołałoby skutku prawnego względem organów niemieckich, w związku z czym wnioskodawczyni nadal mogłaby ubiegać się o wyrównanie ekspektatyw emerytalnych.

Po drugie, ustawa przewiduje jako zasadę podział wewnętrzny, polegający na tym, że sąd rodzinny przenosi na osobę uprawnioną do otrzymania wyrównania uprawnienie w wysokości wartości wyrównania w tej samej instytucji emerytalno-rentowej, a zatem uprawnienie, które może zostać wykonane względem organu rentowego, a nie względem drugiego (byłego) małżonka (§10 ust. 1 ustawy) – osoba uprawniona otrzymuje niezależne i odpowiednio zabezpieczone uprawnienie (§11 ust. 1 pkt 1) ustawy). Alternatywą jest podział zewnętrzny, tj. ustanowienie dla osoby uprawnionej do otrzymania wyrównania, uprawnienia w innej instytucji emerytalno-rentowej (§14 ust. 1 ustawy). Wprawdzie osoba uprawniona do otrzymania może żądać odprawy za uprawnienie, które nie zostało jeszcze wyrównane, jednak musi to być odprawa „przeznaczona na określony cel” i nie jest wypłacana osobie uprawnionej, lecz na rzecz instytucji emerytalnej, w której istniejące uprawnienie ma zostać rozszerzone lub ma zostać ustanowione nowe uprawnienie (§23 ust. 1 ustawy)

W przypadku małżeństwa trwającego do trzech lat, wyrównanie ekspektatyw emerytalnych ma miejsce tylko na wniosek jednego z małżonków (§3 ust. 3 ustawy). Ponadto nie dokonuje się wyrównania obustronnych uprawnień tego samego rodzaju, jeżeli różnica w ich wartości wyrównania jest niewielka, jak również wyrównania pojedynczych uprawnień o niewielkiej wartości wyrównania (§18 ustawy).

Nadto, uprawnienie do wyrównania ekspektatyw emerytalnych nie jest dziedziczne – zgodnie z §31 ust. 1 ustawy, spadkobiercy nie mają prawa do wyrównania wartości. Wreszcie uprawnienia do wyrównania ekspektatyw emerytalnych po rozwodzie wygasają z chwilą śmierci jednego z małżonków (§31 ust. 3 ustawy). Uprawnienie do wyrównania ekspektatyw emerytalnych ma zatem charakter osobisty.

Reasumując, należy wskazać, że niemieckie regulacje dotyczące uprawnień emerytalnych znacznie odróżniają się od polskiego uregulowania systemu emerytalnego. Odmiennie niż w przypadku polskiego systemu emerytalnego, wysokość emerytury wg prawa niemieckiego nie odpowiada zwaloryzowanej sumie składek zewidencjonowanych na subkoncie w ZUS w przeliczeniu na liczbę miesięcy średniego dalszego czasu życia osoby przechodzącej na emeryturę. Zasadniczo przy określaniu wysokości bieżącego świadczenia decydujące są: suma jednostek rozrachunkowych zależnych od wynagrodzenia lub porównywalnych przeliczników takich jak punkty związane ze świadczeniami lub liczby związane ze świadczeniami, wysokość rezerwy matematycznej, suma składników emerytury, suma wpłaconych składek lub okres przynależności do systemu emerytalno-rentowego (por. §39 ustawy). W uproszczeniu można powiedzieć, że o ile polski ubezpieczony gromadzi środki, z których później będzie mu wypłacana emerytura, o tyle niemiecki ubezpieczony płaci składki, z których finansowane są świadczenia aktualnych emerytów – jego emerytura nie będzie sfinansowana z jego składek, lecz ze składek przyszłych ubezpieczonych.

Nie ma zatem żadnych podstaw do przyjęcia jakiejkolwiek analogii do kwestii składek zewidencjonowanych na subkoncie ZUS, jak również do przyjęcia, że ekspektatywa wyrównania emerytur może zostać uznana za podlegający rozliczeniu w ramach podziału majątku wspólnego składnik majątku wspólnego w rozumieniu
art. 31 k.r.io.

Dokonanie takiego wyrównania w niniejszym postępowaniu, nawet gdyby było możliwe, byłoby nadto niekorzystne dla wnioskodawczyni – mogłoby objąć jedynie uprawnienia nabyte w okresie do dnia zawarcia umowy o rozdzielności majątkowej, mimo iż wnioskodawczyni przysługuje wyrównanie za okres obejmujący nawet miesiąc doręczenia odpisu pozwu o rozwód.

Sąd Okręgowy uznał natomiast, że w ramach podziału majątku wspólnego podlega rozliczeniu również część kwoty, którą uczestnik postępowania otrzymał tytułem zwrotu nadpłaty podatku dochodowego za 2014 r. Początkowo Sąd zwrócił się do Ministra Sprawiedliwości o udostępnienie tekstu prawa niemieckiego w zakresie regulacji dotyczących nadpłaty podatku, jednak informacji tych nie otrzymał, a ostatecznie uznał, że nie są one niezbędne do rozstrzygnięcia sprawy.

Okolicznością różnicującą rozliczenie podatku za lata 2012-2013 oraz 2014 nie może być data dokonania rozliczenia tego podatku – ze znajdujących się w aktach informacji organu podatkowego (k. 245-252) wynika, że rozliczenie za wszystkie te lata zostało dokonane w 2016 r. Nie jest jednak uzasadnione oczekiwanie wnioskodawczyni, aby rozliczenie obejmowało całą kwotę zwróconej nadpłaty za 2014 r. – nadpłata powstała w znacznej mierze z uwagi na dokonanie wspólnego rozliczenia byłych małżonków, a to było możliwe nie dlatego, że łączył ich ustrój wspólności majątkowej (co zresztą w Niemczech jest wyjątkiem), a jedynie dlatego, że prowadzili w danym roku podatkowym wspólne gospodarstwo domowe co najmniej jeden dzień. To zatem nie istnienie wspólności majątkowej doprowadziło do zwrotu części podatku.

Podatek dochodowy był pobierany u źródła, tzn. stanowił część przysługującego uczestnikowi postępowania wynagrodzenia za pracę, która była potrącana przez pracodawcę i odprowadzana na rachunek urzędu skarbowego. Można go uznać za odpowiednik „pobranego wynagrodzenia za pracę”, które art. 31 §2 pkt 1) k.r.io. zalicza do majątku wspólnego. Można rzecz ująć w ten sposób, że zwrot nadpłaty oznacza, że do rąk pracownika (uczestnika postępowania) trafiła większa część przysługującego mu wynagrodzenia za pracę. Nadpłata ta powstaje wprawdzie dopiero po przekroczeniu należnej kwoty podatku za dany rok podatkowy, co w przypadku 2014 r. nastąpiło już po ustaniu wspólności majątkowej w małżeństwie uczestników postępowania, jednakże to przekroczenie wynikało również z tego, że podatek odprowadzono z wynagrodzenia uczestnika postępowania jeszcze przed ustaniem tej wspólności (innymi słowy, gdyby nie odprowadzono należnego podatku w okresie styczeń-marzec 2014 r., to w dalszej części tego roku podatkowego wprawdzie powstałaby nadpłata, jednakże niższa o wysokość podatku nieodprowadzonego w okresie tych trzech miesięcy). Nadto, jak wynika z rozliczenia podatku za 2014 r. (k. 250-251), na powstanie nadpłaty miały wpływ odliczenia od dochodu z tytułu dodatku za odległość, dodatkowych wydatków (podwójne gospodarstwo domowe, cotygodniowe wyjazdy do domu), czy też koszt zakwaterowania, a zatem koszty ponoszone z majątku wspólnego. Za nieuzasadnione należy w tej sytuacji uznać oczekiwanie uczestnika postępowania, że przypadnie mu cała zwrócona nadpłata. W ocenie Sądu Okręgowego, w takim zakresie, w jakim stanowiła ona odpowiednik wynagrodzenia należnego uczestnikowi za okres wspólności majątkowej i w jakim ostatecznie stała się wynagrodzeniem pobranym, należało ją rozliczyć jako składnik majątku wspólnego.

Ten zakres należało ustalić w takiej proporcji, w jakiej podatek należny był za czas trwania wspólności majątkowej w stosunku do podatku należnego za cały rok podatkowy. Skoro nadpłata dotyczyła 58,9% lub 67,12% podatku zapłaconego w całym roku podatkowym, to należało uznać, iż wynagrodzeniem pobranym za okres wspólności majątkowej było odpowiednio 58,9% lub 67,12% podatku odprowadzonego za okres trwania wspólności majątkowej. Rozliczeniu podlega zatem kwota 1.102,60 euro zwrócona tytułem nadpłaty podatku E. (= 58,9% z 1.871,66 euro), 69,08 Euro z podatku S. (=67,12% z 102,92 euro) oraz 100,50 euro z podatku K. (= 67,12% z 149,92 euro, co daje łącznie kwotę 1.272,18 euro. W ocenie Sądu Okręgowego nie byłoby uzasadnione dokonanie rozliczenia wg proporcji okresu trwania wspólności w toku 2014 r. do długości całego roku podatkowego, bowiem po ustaniu wspólności majątkowej dochody uczestnika, a przez to i pobrane zaliczki na podatek, były wyższe niż wcześniej, a przecież te dochody nie wchodziły już do majątku wspólnego.

Przy tym wnioskodawczyni nie kwestionowała dokonanego przez Sąd pierwszej instancji ustalenia, że najpóźniej w 2017 roku kwotę otrzymaną tytułem nadpłaty podatku uczestnik postępowania przewalutował na złote polskie po średnim kursie 4,20 zł za euro. Oznacza to, że w zamian za kwotę 1.272,18 euro otrzymał 5.343,16 zł.

W konsekwencji, na podstawie art. 386 §1 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. oraz
art. 684 k.p.c. w zw. z art. 567 §3 k.p.c., zmieniono zaskarżone postanowienie w ten sposób, że do punktu I dodano podpunkt h), w którym ustalono, że w skład majątku wspólnego wchodzi również kwota 5.343,16 zł odpowiadająca części zwróconej uczestnikowi postępowania nadpłaty podatku za 2014 r. W konsekwencji zmieniono również punkt II zaskarżonego postanowienia przez dodanie podpunktu j), w którym przyznano tę kwotę uczestnikowi postępowania, co z kolei skutkowało zmianą punktu VIII, przez obniżenie zasądzonej tam kwoty 11.152,20 zł o połowę kwoty 5.343,16 zł, do kwoty 8.480,62 zł.

Na podstawie art. 385 k.p.c. w zw. z art. 13 §2 k.p.c. apelację w pozostałym zakresie oddalono.

Z uwagi na to, że brak było podstaw do odstąpienia od generalnej zasady, iż w postępowaniu nieprocesowym każdy z uczestników postępowania ponosi koszty postępowania zawiązane ze swoim udziałem w sprawie (art. 520 §1 k.p.c.), oddalono wnioski o zasądzenie zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego.

Sędzia Grzegorz Maczek