Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

WYROK

W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Dnia 01 sierpnia 2023 r.

Sąd Okręgowy w Rybniku IV Wydział

Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

w składzie:

Przewodniczący : Sędzia Maria Olszowska /spr/

Sędziowie: Sędzia Iwona Nowak

Sędzia Renata Stańczak

Protokolant: Dagmara Mazurkiewicz

przy udziale ./.

po rozpoznaniu w dniu 01 sierpnia 2023r. w Rybniku

na posiedzeniu niejawnym

sprawy A. H.

przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R.

o zasiłek chorobowy

na skutek apelacji ubezpieczonej A. H.

od wyroku Sądu Rejonowego w Rybniku V Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

z dnia 03 lutego 2023r. sygn. akt V U 259/22

zmienia zaskarżony wyrok i poprzedzające go decyzje organu rentowego w ten sposób, że przyznaje ubezpieczonej prawo do zasiłku chorobowego za okresy:

od 01 lipca 2022r. do 24 lipca 2022r,

od 25 lipca 2022r. do 10 sierpnia 2022r.,

od 11 sierpnia 2022r. do 16 sierpnia 2022r.

zasądza od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. na rzecz ubezpieczonej kwotę 900,00 zł ( dziewięćset złotych 00/100) z ustawowymi odsetkami za opóźnienie za czas po upływie tygodnia od dnia doręczenia wyroku do dnia zapłaty , tytułem kosztów zastępstwa procesowego za obie instancje.

Sędzia: Przewodniczący-Sędzia Sędzia:

Iwona Nowak Maria Olszowska Renata Stańczak

Sygn. IV Ua 7/23

UZASADNIENIE

Decyzją z 4 sierpnia 2022 r. Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w R. odmówił ubezpieczonej A. H. prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 lipca 2022r. do 24 lipca 2022r. W uzasadnieniu organ wskazał, że ubezpieczona nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 5 marca 2021r. z uwagi na brak zgłoszenia do ubezpieczenia po wypłacie zasiłku macierzyńskiego. Organ dodał, że niezdolność do pracy z powodu choroby powstała 1 lipca 2022r., tj. w okresie, w którym ubezpieczona nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, w związku z czym ubezpieczona nie ma prawa do zasiłku chorobowego za ww. okres.

Kolejną decyzją z 10 sierpnia 2022r. organ rentowy odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 25 lipca 2022r. do 10 sierpnia 2022r. W uzasadnieniu organ wskazał jak wyżej.

W odwołaniu od powyższych decyzji ubezpieczona wniosła o przyznanie jej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 1 lipca 2022r. do 24 lipca 2022r. i od 25 lipca 2022r. do 10 sierpnia 2022r., a także zasądzenie kosztów postępowania. Wskazała, że została zgłoszona do ubezpieczeń społecznych jako osoba prowadząca działalność gospodarczą z dniem 1 sierpnia 2019r. w okresie od 5 marca 2021r. do 4 marca 2022r. pobierała zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem dziecka. Nie zgodziła się ze stanowiskiem ZUS jakoby z momentem uzyskania prawa do zasiłku macierzyńskiego miała się wyrejestrować z ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej i ponowne zarejestrować do tego ubezpieczenia po upływie okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Ponadto zarzuciła, że ZUS nie pouczył jej o ww. stosownej praktyce i brak kwestionowania przez ZUS uiszczonych przez ubezpieczoną składek na ubezpieczenie. Podniosła, że ZUS nie miał prawa wyrejestrować ubezpieczoną wstecznie z dniem 5 marca 2021r. z ubezpieczeń społecznych oraz zarejestrować z dniem 4 marca 2022r. do ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i wypadkowych z pominięciem ubezpieczenia chorobowego.

W odpowiedzi na odwołania organ rentowy wniósł o ich oddalenie i podtrzymał wcześniejsze twierdzenia. Ponadto dodał, że po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, ubezpieczona nie zgłosiła się od dnia 4 marca 2022r. ubezpieczeń, w tym ubezpieczenia chorobowego. Podniósł, że dla osób prowadzących działalność gospodarczą ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne. Ubezpieczona od 5 marca 2021r. do 8 września 2022r. nie podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Następnie decyzją z 6 września 2022r. ZUS odmówił ubezpieczonej prawa do zasiłku chorobowego za okres od 11 sierpnia 2022r. do 16 sierpnia 2022r. W uzasadnieniu organ podniósł argumentację jak we wcześniejszych decyzjach.

W sprawie o sygn. akt V U 276/22, ubezpieczona wniosła odwołanie od powyższej decyzji i o przyznanie jej prawa za przedmiotowy okres z argumentacją jak we wcześniejszych odwołaniach.

W odpowiedzi na odwołanie organ rentowy wniósł o ich oddalenie i podtrzymał wcześniejsze twierdzenia. Ponadto wniósł o połączenie sprawy o sygn. akt VU 276/22 ze sprawą o sygn. akt VU 259/22.

Zarządzeniem z 27 października 2022 roku, zarządzono połączenie sprawy o sygn. akt VU 276/22 ze sprawą o sygn. akt VU 259/22 do wspólnego rozpoznania i prowadzenia.

Wyrokiem z dnia 3 lutego 2023r. sygn. VU 259/22 Sąd Rejonowy w Rybniku :

- w pkt 1 oddalił odwołanie

- w pkt 2 zasądził od ubezpieczonej na rzecz organu rentowego kwotę 540,00 zł tytułem zwrotu kosztów zastępstwa procesowego.

Sąd Rejonowy ustalił, że ubezpieczona od 1 sierpnia 2019r. zgłosiła się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego z tytułu prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej z kodem 051000. W okresie od 5 marca 2021r. do 4 marca 2022r. pobierała zasiłek macierzyński w związku z urodzeniem dziecka. W ww. okresie nie zawiesiła swojej działalności gospodarczej. Osoba z biura rachunkowego prowadząca sprawy ubezpieczonej (w zakresie podatków i ubezpieczeń) nie zarejestrowała jej ponownie do ubezpieczenia chorobowego po zakończeniu pobierania przez ubezpieczoną zasiłku macierzyńskiego, gdyż uznała, że działalność gospodarcza ubezpieczonej była prowadzona w sposób ciągły i nie ma potrzeby ponownego zarejestrowania do tego ubezpieczenia. Sąd I instancji wskazał, że ubezpieczona nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu od 5 marca 2022r. Odwołująca była niezdolna do pracy z powodu choroby w okresie od 1 lipca 2022r. do 24 lipca 2022r., od 25 lipca 2022r. do 10 sierpnia 2022r. i od 11 sierpnia 2022r. do 16 sierpnia 2022r.

Sąd Rejonowy uznał, że odwołania nie zasługują na uwzględnienie.

Sąd Rejonowy wskazał tu na stanowisko Sądu Apelacyjnego w Szczecinie i Sądu Najwyższego, które wskazały, że rozpoczęcie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, która uprzednio została objęta dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym powoduje ustanie ubezpieczenia chorobowego (art. 9 ust. 1c w związku z art. 14 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 11 ust. 2 ustawy systemowej). Spełnienie przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność warunków do objęcia jej obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego prowadzi do objęcia jej tym ubezpieczeniem, przy czym możliwe jest kontynuowanie ubezpieczenia emerytalnego i rentowego z tytułu tej działalności, ale tylko jako ubezpieczenia dobrowolnego. Ustawodawca - wyszczególniając w art. 11 ustawy systemowej osoby, które podlegają ubezpieczeniu chorobowemu - nie przewidział jednak możliwości podlegania temu ubezpieczeniu w odniesieniu do osób podlegających dobrowolnym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym oraz w związku z pobieraniem zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. To oznacza, że w sytuacji określonej w art. 9 ust. 1c ustawy systemowej z mocy prawa ustaje tytuł podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, ponieważ nie jest możliwe wówczas podleganie z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. Rozpoczęcie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, która uprzednio została objęta dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym, powoduje ustanie ubezpieczenia chorobowego (art. 9 ust. 1c w związku z art. 14 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 11 ust. 2 u.s.u.s.). Skoro ubezpieczenie chorobowe w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność ma zawsze charakter dobrowolny, to samo wznowienie (albo kontynuowanie) tej działalności po ustaniu pobierania zasiłku macierzyńskiego powoduje stan, w którym ubezpieczenie chorobowe istniejące przed rozpoczęciem korzystania z zasiłku macierzyńskiego nie reaktywuje się automatycznie. Z tej przyczyny osoba prowadząca pozarolniczą działalność musi każdorazowo decydować, czy (i w jakim zakresie) chce podlegać ubezpieczeniu chorobowemu, bo przepisy o systemie ubezpieczeń społecznych nie przewidują instytucji zawieszenia podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu.

Jak wskazał Sąd I instancji przeprowadzone postępowanie jednoznacznie wykazało, że ubezpieczona nie podlega dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od 5 marca 2021 roku z uwagi na bark zgłoszenia do tego ubezpieczenia po zakończeniu otrzymywania zasiłku macierzyńskiego z powodu urodzenia dziecka. Dlatego uznać należy, iż niezdolność do pracy z powodu choroby powstała w okresach, w których odwołująca nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu. Zasiłek macierzyński jest odrębnym tytułem do objęcia ubezpieczeniem. Z tytułu pobierania zasiłku zawsze są wykazywane składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe bez względu na to, czy w tym okresie ubezpieczań miała inne tytuły do ubezpieczeń. Ubezpieczona, pobierając zasiłek macierzyńskiego i jednocześnie prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, mogła przystąpić jedynie do dobrowolnych ubezpieczeń emerytalnych i rentowych. Posiadając prawo do zasiłku macierzyńskiego przestała podlegać obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej, gdyż podlegała ubezpieczeniu z tytułu pobieranego zasiłku macierzyńskiego. Z uwagi na to, że w tym czasie ubezpieczona nie miała obowiązku opłacenia za siebie składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzonej działalności, powinna dokonać wyrejestrowania z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego na druku ZZA. W dniu zakończenia pobierania zasiłku macierzyńskiego, ubezpieczona winna natomiast ponownie zgłosić się do ubezpieczeń z tytułu wykonywanej działalności, w tym- w celu zachowania ciągłości ubezpieczenia chorobowego. Sąd Rejonowy zaznaczył przy tym, że dla osób prowadzących działalność gospodarczą ubezpieczenie chorobowe nie jest obowiązkowe, dlatego też ubezpieczona miała wybór, czy chce opłacać składkę do funduszu chorobowego, czy też nie. ZUS miał więc prawo wyrejestrować ubezpieczoną oraz zarejestrować z dniem 5 marca 2022 roku do ubezpieczeń emerytalnych, rentowych i wypadkowych.

Ponadto w ocenie Sądu I instancji zarzut odwołującej dotyczący braku informowania jej o procedurze przez ZUS jest niesłuszny. Bowiem z przedłożonej dokumentacji jednoznacznie wynika, że stosowne pouczenia załączone są do wniosku o zasiłek chorobowy i do zaświadczenia płatnika składek. Ponadto podkreślić należy, iż ubezpieczona jako profesjonalny podmiot funkcjonujący w obrocie gospodarczym powinna znać procedury i przepisy. Organ rentowy nie ma obowiązku z własnej inicjatywy przy każdej czynności przypominać osobie prowadzącej działalność gospodarczą co ma ona zrobić. To w interesie ubezpieczonej było upewnienie się (np. w oddziale ZUS) jakie ma podjąć działania po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Ubezpieczona bezkrytycznie zawierzyła temu co twierdziło obsługujące ją biuro rachunkowe i ewentualnie to od niego może dochodzić aktualnie odszkodowania za powstałą szkodę. Sąd Rejonowy podkreślił również, iż w toku postępowania ubezpieczona nie przedstawiła dowodów na okoliczność, iż w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego kontynuowała prowadzenie działalności.

Sąd Rejonowy wskazał także, że bezzasadny okazał się również zarzut ubezpieczonej, iż organ bezpodstawnie wydał zaskarżone decyzje nie wydając wcześniej decyzji w zakresie podlegania przez ubezpieczoną ubezpieczeniu chorobowemu. Bowiem organ z urzędu nie musiał wydawać takiej decyzji, mógł kwestę podlegania ubezpieczeniu ustalić przesłankowo, zaś ubezpieczona w toku postępowania odmówiła złożenia do organu wniosku o wydanie decyzji o podleganiu tłumacząc się kuriozalnie, że w ten sposób zakwestionowałaby swój zarzut.

Apelację od powyższego wyroku wniosła ubezpieczona i zaskarżając go w całości domagała się jego zmiany poprzez uwzględnienie odwołań i przyznanie

zasiłku chorobowego za sporne okresy, zasądzenie od organu rentowego kosztów procesu, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi I instancji wraz z orzeczeniem o kosztach postępowania. Zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła błąd w ustaleniach faktycznych stanowiących podstawę wydanego rozstrzygnięcia przez niezasadne przyjęcie, że ubezpieczona nie podlega ubezpieczeniu chorobowemu od 5 marca 2021 r. oraz, że jej niezdolność do pracy z powodu choroby od 1 lipca 2022 r. do 24 lipca 2022 r., od 25 lipca 2022 r. do 10 sierpnia 2022 r., od 11 sierpnia 2022 r. do 16 sierpnia 2022 r. powstała w okresach w których nie podlegała ubezpieczeniu chorobowemu, a także naruszenie prawa materialnego, tj. przepisu art. 9 ust. 1 c w zw. z art. 14 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1009 z późn. zm.) poprzez przyjęcie, że rozpoczęcie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą, powoduje ustanie ubezpieczenia chorobowego, w następstwie czego ubezpieczona z momentem rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego powinna dokonać wyrejestrowania z obowiązkowych ubezpieczeń społecznych i ubezpieczenia zdrowotnego z tytułu prowadzonej wcześniej działalności gospodarczej, a w dniu zakończenia pobierania zasiłku macierzyńskiego powinna ona ponownie zgłosić się do ubezpieczeń z tytułu wykonywanej działalności gospodarczej. Zarzuciła również brak uwzględnienia treści przepisu art. 13 pkt 4 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1009) zgodnie, z którym w przypadku osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, okres podlegania obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, wypadkowemu i chorobowemu trwa od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie obowiązujących przepisów.

W uzasadnieniu apelacji podniosła, że żaden przepis ustawy systemowej nie wskazuje, aby w sytuacji rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego z mocy prawa ustawał tytuł podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu. Okres pobierania zasiłku macierzyńskiego nie oznacza zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej w rozumieniu art. 13 pkt 4 ustawy systemowej. W okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego odwołująca się nie była bowiem wykreślona z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej. Zgodnie z przepisem art. 9 ust. lc ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby spełniające jednocześnie warunki do objęcia ich obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego lub zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Mogą one jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęte ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów. Przepis ten stanowi więc normę zbiegową wskazującą, jaki tytuł ubezpieczenia należy przyjąć w sytuacji zaistnienia kolizji między nimi. Określa zatem wyłącznie, który z nich ma pierwszeństwo. Nie jest to tożsame z ustaniem pozostałych tytułów, zwłaszcza, iż w dalszej części tego przepisu przewidziano możliwość dobrowolnego objęcia ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi także z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów. Świadczy to o tym, iż pozostałe tytuły, w tym prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, nadal istnieją, lecz ustąpiły miejsca ubezpieczeniu z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą wyeliminowany zostaje stan kolizji między tytułami ubezpieczeń i podstawowym tytułem podlegania ubezpieczeniom ponownie staje się prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie ma więc żadnych podstaw do dokonywania ponownego zgłoszenia o objęcie ubezpieczeniem chorobowym, skoro odwołująca się zrobiła to już wcześniej ( w dacie składania wniosku o objęcie ubezpieczeniem z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej), a tylko na czas pobierania zasiłku macierzyńskiego pierwszeństwo uzyskał inny tytuł ubezpieczenia. Osoba podlegająca dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej po wykorzystaniu zasiłku macierzyńskiego nadal podlega ubezpieczeniu z pierwotnego tytułu tj. z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Nie ma jakichkolwiek podstaw prawnych do wyrejestrowywania odwołującej się z ubezpieczeń społecznych jako osoby prowadzącej pozarolniczą działalność gospodarczą, a w dalszej kolejności ponowne rejestrowanie jej z tytułu prowadzenia działalności.

Sąd Okręgowy zważył co następuje.

Apelacja ubezpieczonej jest zasadna, aczkolwiek nie z przyczyn w niej wskazanych.

Sąd Rejonowy powołując się na orzecznictwo Sądu Najwyższego wskazywał, że rozpoczęcie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, która uprzednio została objęta dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym powoduje ustanie ubezpieczenia chorobowego. Sąd Okręgowy podziela powyższy pogląd, zgodnie z którym ponowne objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym może nastąpić dopiero po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, co rodzi po stronie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność obowiązek ponownego złożenia wniosku o objęcie jej dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Takie stanowisko wynika wprost z literalnej wykładni obowiązujących w tym zakresie przepisów. W tym zakresie rozstrzygnięcie Sądu I instancji jest prawidłowe.

Niemniej jednak pozostaje do rozważenia kwestia czy organ rentowy był zobowiązany do pouczenia odwołującej o konieczności złożenia wniosku o objęcie ubezpieczeniem chorobowym po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Zgodnie z dokonanymi przez Sąd Rejonowy ustaleniami odwołująca nie otrzymała ze strony organu rentowego żadnej informacji o tym, że jej dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustało z dniem rozpoczęcia okresu pobierania zasiłku macierzyńskiego. Kwestia pouczenia przedsiębiorcy kończącego okres pobierania zasiłku macierzyńskiego o konieczności złożenia wniosku w celu objęcia ubezpieczeniem chorobowym nie jest obca orzecznictwu Sądu Najwyższego, jak również sądów powszechnych. W uchwale z dnia 11 lipca 2019 r., sygn. akt III UZP 3/19 Sąd Najwyższy stwierdził, że "w związku z tym, że do utraty tytułu do podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu dochodzi z mocy prawa na skutek rozstrzygnięcia zbiegu tytułów objęcia ubezpieczeniem społecznym, w ocenie Sądu Najwyższego w składzie powiększonym, obowiązkiem organu rentowego wynikającym z art.8 i 9 k.p.a. jest pouczenie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, że z chwilą objęcia jej obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego jej dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje, a ponowne objęcie tym dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością może nastąpić po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, co wymaga jednak złożenia stosownego wniosku (art.11 ust.2, art. 14 ust. 2 pkt 3 i art. 36 ust. 3 i 5 ustawy systemowej)". W wyroku z dnia 12 sierpnia 2020 r., sygn. akt II UK 384/18 Sąd Najwyższy wskazał, że udzielenie przez organ rentowy osobie prowadzącej działalność pozarolniczą nieprawidłowej informacji co do czynności niezbędnych dla dalszego podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu, może być podstawą stwierdzenia, że taka osoba podlegała dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu od pierwszego dnia przypadającego bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, choćby złożyła ona dopiero w późniejszym czasie ponowny wniosek o objęcie jej ubezpieczeniem chorobowym. Z kolei w wyroku z dnia 22 stycznia 2020 r., sygn. akt I UK 311/18 Sąd Najwyższy wprost stwierdził, że obowiązkiem organu rentowego wynikającym z art.8 i 9 k.p.a. jest pouczenie osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, że z chwilą objęcia jej obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z tytułu pobierania zasiłku macierzyńskiego, jej dobrowolne ubezpieczenie chorobowe ustaje, a ponowne objęcie dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym w związku z prowadzoną pozarolniczą działalnością może nastąpić dopiero po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, co wymaga jednak złożenia stosownego wniosku. Źródłem powyższego obowiązku informacyjnego jest uwzględnienie tego, że utrata tytułu do podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu przez osobę prowadzącą działalność pozarolniczą następuje z mocy samego prawa z chwilą rozpoczęcia pobierania przez tę osobę zasiłku macierzyńskiego. Skoro organ nie dopełnił tej powinności, to osoba ubezpieczona może zasadnie pozostawać w usprawiedliwionym - choć błędnym - przekonaniu, że jej ubezpieczenie chorobowe "reaktywuje się". Wprawdzie ustawa nie określa wprost sankcji za niewywiązanie się organu rentowego z obowiązku informacyjnego, tym niemniej trzeba uznać, że osoba ubezpieczona nie powinna ponosić ujemnych konsekwencji wynikających z wadliwego zachowania organu rentowego. Skoro nie została we właściwym czasie należycie pouczona o skutkach, jakie w płaszczyźnie podlegania dobrowolnemu ubezpieczeniu chorobowemu wywołuje zaprzestanie pobierania przez nią zasiłku macierzyńskiego (brak pouczenia o konieczności złożenia nowego wniosku o objęcie ubezpieczeniem chorobowym za okres przypadający bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego), to organ rentowy nie może przerzucać na nią ciężaru odpowiedzialności za skutki własnych zaniedbań. W przedmiotowej sprawie było zaś bezsporne, że organ rentowy nie udzielił odwołującej stosownego pouczenia o przysługujących jej prawach oraz obowiązkach.

Mając powyższe na uwadze Sąd Okręgowy zmienił zaskarżony wyrok i poprzedzające go decyzje orzekając jak w sentencji w oparciu o art.386 § 1 k.p.c. przy czym na podstawie art.374 k.p.c. Sąd rozpoznał apelację na posiedzeniu niejawnym. W pkt 2 wyroku Sąd na podstawie art. 98 k.p.c., art.98 § 1(1) k.p.c., § 9 ust. 2 oraz § 10 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych, orzekł o kosztach za I i II instancję.

Sędzia : Sędzia: Sędzia: Iwona Nowak Maria Olszowska Renata Stańczak