Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 77/25

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 26 listopada 2024 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt II K 178/24.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Obraza przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. art. 1 § 2 k.k. w zw. z art. 17 § 1 pkt 3 k.p.k. oraz art. 4, 7 i 410 k.p.k., która miała wpływ na treść wyroku, a wynikała z nieprawidłowej analizy materiału dowodowego, sprowadzającej się do przyjęcia, iż oskarżony formułując na piśmie określone wobec pokrzywdzonych dopuścił się działania bezprawnego w rozumieniu przepisów prawa karnego w szczególności art. 226 § 1 k.k., podczas gdy prawidłowa analiza dowodów zabranych w sprawie nie pozwalała na ustalenie takich okoliczności, przy jednoczesnym braku wyjaśnienia stanowiska sądu części, w której odmówił racji argumentacji oskarżonego i jego obrońcy wyrażonej we wniosku o umorzenie postępowania z 15 lipca 2024 roku, czym dodatkowo naruszył art. 424 § 1 i 2 k.p.k.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty są bezzasadne.

Analiza treści cytowanego zarzutu wskazywała, że autor apelacji domagał się uniewinnienia, czy teść umorzenia postępowania z uwagi na to, że jego zdaniem czyn zarzucony oskarżonemu był społecznie szkodliwy w stopniu znikomym. Do takiej interpretacji uprawniał, czy też zobowiązywał fakt powołania w petitum apelacji przepisów art. 1 § 2 k.k. i art. 17 § 3k.p.k., zaś w uzasadnieniu dodatkowo art. 115 § 2 k.k.

Z uzasadnienia apelacji dowiedzieć się można również, że zachowanie oskarżonego polegające na nazwaniu w piśmie zastępcy dyrektora karnego A. L. psychopatą, uzasadnione było tym, że w taki oto sposób oskarżony, osadzony w jednostce penitencjarnej, próbował realizować swoje uprawnienia.

Odnosząc się do tak uzasadnionych zarzutów, na wstępie wskazać przyszło, iż przedmiotem ochrony art. 226 § 1 k.k. jest prawidłowe funkcjonowanie instytucji państwowych i samorządu terytorialnego (główny przedmiot ochrony) oraz godność funkcjonariusza publicznego i osoby przybranej mu do pomocy (dodatkowy przedmiot ochrony). Pierwszoplanowe znaczenie ma ochrona funkcjonariusza publicznego. Znieważenie polega na uwłaczaniu czci drugiego człowieka przez okazywanie mu pogardy, ubliżanie, obraźliwe zachowanie w stosunku do niego. Chodzi o naruszenie godności człowieka. Istotą znieważenia jest okazanie pogardy, która głębiej wyraża ujemny stosunek do wartości jaką reprezentuje człowiek niż lekceważenie (W. Kulesza, Zniesławienie, s. 174). Znieważanie jest tożsame z tym określeniem użytym w art. 216 k.k. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Łodzi z dnia17.1.2013 r., II AKa 273/12, Legalis). Znieważenie może nastąpić słowem, pismem, wizerunkiem lub gestem.

W przypadku zniewagi skierowanej w piśmie elementem istotnym dla rozstrzygnięcia, czy znieważenie nastąpiło podczas pełnienia czynności służbowych pozostają okoliczności, w jakich zniewaga dotarła do pokrzywdzonego. Aby stwierdzić, czy znieważenie miało miejsce „podczas wykonywania obowiązków służbowych” przez funkcjonariusza publicznego, należy przede wszystkim ustalić chwilę nastąpienia znieważenia. Zwrócić należy uwagę, że obowiązujący sposób opisu występku z art. 226 § 1 k.k. w żadnym zakresie nie odnosi się do momentu, w którym znamię czynności wykonawczej można by uznać za zrealizowane (odmiennie niż w art. 216 § 1 k.k.). Użyta przez ustawodawcę formuła wprowadza jedynie wymóg, by znieważenie nastąpiło „podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych” przez funkcjonariusza publicznego. Nie czyni zaś żadnych ograniczeń co do sposobu ustalania chwili zrealizowania znamienia czasownikowego. (CzPKiNP, rok XVI: 2012, z. 2 ISSN 1506-1817 Przemysław Cychosz: Wątpliwości wokół konstrukcji ustawowego ujęcia znamion przestępstwa znieważenia funkcjonariusza publicznego (art. 226 § 1 k.k.). Oskarżony nie nadał pisma zawierającego zniewagi na prywatny adres pokrzywdzonego L., lecz skierował je do instytucji go zatrudniającej. Warto więc w tym miejscu przywołać trafne uwagi, zgodnie z którymi kierowanie pism znieważających funkcjonariusza lub osobę do pomocy mu przybraną do instytucji, w której osoba ta pełni obowiązki służbowe będzie wyczerpywało znamiona przestępstwa z art. 226 § 1 k.k. (por. wyrok Sądu Okręgowego w Gliwicach - VI Wydział Karny Odwoławczy z dnia 2 września 2019 r., VI Ka 114/19).

Interpretacja tego rodzaju pozostaje przy tym zgodna z ratio legis przepisu art. 226 § 1 k.k. celnie nakreślonego w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 11 października 2006 r. (P 3/06, OTK-A 2006, nr 9, poz. 121) w którym Trybunał stwierdził między innymi: „System prawny nie może tolerować sytuacji, kiedy podejmowane przez organ państwowy działania byłyby paraliżowane albo co najmniej wydatnie osłabiane przez zachowania adresatów takich działań w toku (podczas) wykonywanych czynności. Wzmocnienie intensywności sankcji karnej wydaje się w takim wypadku usprawiedliwione potrzebą efektywnego, niezakłóconego realizowania funkcji przez organ państwowy”. Powszechnie przyjmuje się, że zniewaga funkcjonariusza może mieć formę wypowiedzi słownej, może być wyrażona w piśmie lub za pomocą wizerunku albo obraźliwym gestem demonstrującym pogardę dla danej osoby. W wyroku z dnia 9 lutego 2010 roku o sygn. II KK 176/09, Sąd Najwyższy wyraźnie ocenił jako znieważenie dokonane podczas i w związku z pełnieniem obowiązków służbowych wysłanie do sądu pisma znieważającego asesora sądowego.

Nie było więc wątpliwości, że nazywając pokrzywdzonego psychopatą, oskarżony, w realiach tej sprawy, wyczerpał znamiona przedmiotowe i podmiotowe przestępstwa z art. 226 § 1 k.k.

Przechodząc do istoty, czyli do oceny stopnia społecznej szkodliwości czynu przypisanego oskarżonemu, zważyć przyszło, iż przy ocenie stopnia społecznej szkodliwości czynu sąd bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego lub zagrożonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia – art. 115 § 2 k.k.

Szczególną uwagę, w stanie faktyczny tej sprawy, należało zwrócić na okoliczności popełnienia przypisanego oskarżonemu czynu oraz motywację oskarżonego, w tym cechującą jego osobę nieustępliwość, co również świadczyło o zamiarze oskarżonego.

Nie bez znaczenia w tym kontekście było zachowanie się oskarżonego w toku rozprawy przed sądem I instancji, co wynika z protokołów, a także kolejne pisma wysyłane do sądu, w których bez najmniejszego skrępowania umieszczał on wulgaryzmy, nazywając w ten sposób funkcjonariuszy publicznych. Najlepszym przykładem mogło być pismo skierowane przez oskarżonego do tej sprawy, a datowane na dzień 20 września 2024 roku (k.249 – 252). Oskarżony posuwał się w tej korespondencji, kierowanej do sądu tak daleko, że z premedytacją wulgarnie nazywał przedstawicieli szeroko pojmowanego wymiaru sprawiedliwości, które to nazwy następnie przekreślał. Świadczy to o jego nieustępliwości, czym sam oskarżony następczo dowodził, iż działał w zamiarze bezpośrednim, a jego działanie nie miało charakteru incydentu.

Postać zamiaru, ujawniona motywacja oskarżonego, same w sobie wykluczały ocenę stopnia społecznej szkodliwości czynu o jakiej mowa w art. 1 § 2 k.k. Pismo będące przedmiotem rozpoznania w tej sprawie, nie było żadnym przypadkiem w działu oskarżonego, a z góry założonym, celowym i schematycznym postępowaniem.

W tym stanie faktycznym, narracja skarżącego, wedle której w taki oto sposób oskarżony chciał wyjednać respektowanie jego praw w jednostce penitencjarnej nie wytrzymywała krytyki w konfrontacji z ujawnionym sposobem działania oskarżonego.

Wypada w tym miejscu nadmienić, że każdemu osadzonemu w jednostce penitencjarnej, który nie jest zadowolony z decyzji organu, w tym dyrektora zakładu karnego, przysługuje stosowna skarga, co przewiduje art. 7 k.k.w.

Oskarżony jako osoba w pełni poczytalna musi zrozumieć, że ograniczają go, jak każdego obywatela, reguły przewidziane w ustawach, między innymi w kodeksie karny, a każde kolejne popełnione przez niego przestępstwo powinno być rozliczane.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Skoro zarzut był niezasadny, to również wniosek apelacji, zwłaszcza o uniewinnienie oskarżonego, nie mógł zostać uwzględniony.

Lp.

Zarzut

2.

Obraza przepisów prawa procesowego mającą wpływ na treść zaskarżonego wyroku, tj. art. 170 § 1 pkt 2 i 3 k.p.k. poprzez nieuwzględnienie wniosków dowodowych oskarżonego, które zmierzały do wykazania braku możliwości innego oddziaływania na kierownictwo jednostki penitencjarnej w celu uzyskania legalnego celu, jakim było umożliwienie komunikacji oskarżonego w innych sprawach z obrońcami, pełnomocnikami oraz jednostkami wymiaru sprawiedliwości,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wskazywane w apelacji wnioski dowodowe zasadnie zostały oddalone, albowiem, nie miało znaczenia dla rozstrzygnięcia tej sprawy ustalenie, że oskarżony w przestępny sposób dążył do realizacji swoich praw.

W praworządnym państwie prawa, którym jest Polska, każda jednostka ma w sposób wystarczający zagwarantowaną ochronę swoich praw. Osoby pozbawione wolności, obwarowane są szeregiem ograniczeń, zaś ich prawa, jako osób internowanych, zagwarantowane są, w szczególności, w kodeksie karnym wykonawczym, co już akcentowano. Skoro oskarżony był niezadowolony z decyzji organów penitencjarnych, mógł decyzje te kwestionować, dochodząc swoich praw w sądzie penitencjarnym. Skoro postępował inaczej, czynił to z premedytacją, to musiał liczyć się ze stosowną reakcją prawno – karną.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Zarzut nie był zasadny. Nadto, co istotne, skarżący stawiając zarzut obrazy przepisów postępowania miał obowiązek wykazać, że obraza ta miała wpływ na treść zaskarżonego orzeczenia, co w tej sprawie nie zostało uczynione.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu Rejonowego w Raciborzu z dnia 26 listopada 2024 roku wydany w sprawie o sygnaturze akt II K 178/24.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z uwagi na to, że zarzuty apelacji okazały się chybione, brak było przesłanek z art. 439 k.p.k. oraz sąd nie dostrzegł potrzeby działania z urzędu w trybie art. 440 k.p.k. i 455 k.p.k., zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy (art. 433 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 k.p.k.).

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

II i III

Z uwagi na ujawnienie się przesłanek z art. 624 § 1 k.p.k., oskarżonego zwolniono z obowiązku uiszczenia kosztów za postępowanie odwoławcze. Obrońcy z urzędu przyznano stosowne wynagrodzenie, powiększone o należny podatek VAT.

7.  PODPIS