Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 392/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

0

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sądu rejonowego w Rybniku z dnia 15 kwietnia 2024 roku w sprawie o sygnaturze akt III K 2181/23

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☐

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☒

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

S. L.

Wartość zniszczonych szyb w samochodzie D. (...), opisanych w pkt pierwszym sentencji zaskarżonego wyroku stanowiła wartość 575 złotych.

Informacje z portali aukcyjnych dotyczących wartości szyb, ich transportu i montażu

k.924-927

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1.1

Informacje z portali aukcyjnych k.924 – 924

Informacje płynące z tych dokumentów nie były zakwestionowane przez strony, nie wzbudzały także wątpliwości sądu, zwłaszcza kiedy weźmie się pod uwagę, że ceny dotyczyły nowych szyb, uwzględniono koszty ich transportu, a także koszt montażu szyby czołowej. Z tych przyczyn, na podstawie ofert z portali aukcyjnych istniała możliwość pewnego ustalenia faktu głównego, który zarazem był znamieniem przestępstwa z art. 288 § 1 k.k., co powinien uczynić sąd I instancji, zwłaszcza w okolicznościach tej sprawy. Powoływanie biegłego ds. wyceny ruchomości w tej sprawie nie było konieczne.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

naruszenie przepisów postępowania - art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny zeznań świadka K. P. w sposób sprzeczny z zasadami logiki, doświadczenia życiowego i uznaniu, że świadek mógł rozpoznać oskarżonego po posturze i głosie, co skutkowało ustaleniem, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa, podczas gdy:

•

świadek nigdy nie rozmawiał bezpośrednio z oskarżonym,

•

świadek zeznał, że sprawca w chwili zdarzenia posługiwał się poprawną polszczyzną, a oskarżony permanentnie posługuje się gwarą, nawet w momencie używania polskich słów posiada wyczuwalny akcent, co wynika z protokołów wyjaśnień oskarżonego.

•

świadek powiedział pokrzywdzonej, że niezamaskowanym (!) mężczyzną, który uczestniczył w zdarzeniu i groził K. Ż. był D. B., co okazało nieprawdziwe wobec potwierdzenia w toku postępowania, że D. B. w chwili zdarzenia znajdował się w zakładzie pracy,

•

z notatki urzędowej policji z dnia 06 lipca 2023 r. wynika, że w pierwszej relacji, bezpośrednio po zdarzeniu, świadek wskazywał na nieznanych mu sprawców;

•

w drugich zeznaniach złożonych na etapie postępowania przygotowawczego świadek zeznał, że “teraz” jest pewny kim jest zamaskowany mężczyzna, “zwłaszcza” że S. L. groził B. (...), co wskazuje, że na to, że pierwotnie świadek nie był pewny co do tożsamości zamaskowanego mężczyzny, a dopiero z upływem czasu i rozmów z B. C. utwierdzał się w tym przekonaniu,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Niejako oczyszczając przedpole, przypomnieć przyszło, że naruszenie art. 7 k.p.k. (zasada swobodnej oceny dowodów) jako samodzielny zarzut odwoławczy wiąże się z brakiem oceny dowodu albo z jego błędną oceną.

Przekonanie sądu o wiarygodności jednych dowodów i niewiarygodności innych pozostaje pod ochroną art. 4 § 1 k.p.k. [z 1969 r.; obecnie art. 7 k.p.k. – przyp. aut.] m.in. wtedy, gdy:

1.  jest poprzedzone ujawnieniem w toku rozprawy głównej całokształtu okoliczności sprawy (art. 410 k.p.k. ) i to w sposób podyktowany obowiązkiem dochodzenia prawdy - art. 2 § 2 k.p.k.

2.  stanowi wynik rozważenia wszystkich tych okoliczności, przemawiających zarówno na korzyść, jak i na niekorzyść oskarżonego (art. 4 k.p.k.);

3.  jest wyczerpująco i logicznie – z uwzględnieniem wskazań wiedzy i doświadczenia życiowego – argumentowane w uzasadnieniu wyroku (art. 424 § 1 pkt 1 k.p.k.).

Wbrew postawionemu zarzutowi, sąd I instancji sprostał postawionemu zadaniu w omawianym zakresie. Ocena dowodu z zeznań świadka K. P., pomimo następczego zachowania się tego świadka, nie wzbudziła wątpliwości sądu odwoławczego. Sąd I instancji na stronach 16 – 17 uzasadnienia wyroku, wskazał z jakich powodów w oparciu o zeznania tego świadka poczynił ustalenia faktyczne. Oceny te sąd odwoławczy w zupełności podziela. Zmiana zeznań świadka dokonana na rozprawie w dniu 7 lutego 2024 roku, została w sposób wyczerpujący oceniona w pisemnych motywach zaskarżonego wyroku. Tudzież powtórzyć można jedynie, że świadek ten w żaden sensowny sposób nie był w stanie wyjaśnić zmienionego stanowiska. W sposób pewny ustalono, kto złożył podpisy na kwestionowanych przez świadka protokołach jego przesłuchania z postępowania przygotowawczego. Wątpliwości w zakresie prawidłowości przeprowadzania czynności z udziałem świadka P. w toku postępowania przygotowawczego także zostały rozwiane. Przesłuchani w tym przedmiocie funkcjonariusze policji, nie potwierdzili depozycji świadka. Warto jeszcze wyświetlić, że wskazany w tym miejscu świadek przesłuchany był w dniu 6 lipca 2023 roku o godzinie 12:15, z kolei B. C. bezpośrednio po zajściu, gdyż o godzinie 00:20 w dniu 6 lipca 2023 roku. Powyższe przypomnienie tych kluczowych, jak się wydaje, faktów musiało poprzedzać odniesienie się do zarzutów skarżącego. Trudno odnieść się do twierdzenia obrońcy zawartego w podpunktach 1 i 2 gdzie ujęte zostało, że świadek P. nigdy nie rozmawiał z oskarżonym oraz, że miał zeznać, iż sprawca posługiwał się poprawną polszczyzną, a nie gwarą, tak jak oskarżony. Dokładna analiza protokołów przesłuchania P. z postępowania przygotowawczego (k.29 – 30 i 59 – 60) nie prowadzi do takich wniosków, a z całą pewnością nie ujęto w nich takich stwierdzeń. Również protokoły zeznań E. C., tak z postępowania przygotowawczego jak i w toku rozprawy przeczą zarzutom, że świadek P. miał jej powiedzieć, iż w zdarzeniu uczestniczył D. B.. Świadek E. C. zeznała, że to jej syn miał rozpoznać wśród sprawców również D. B., czy też że wynikało to z relacji chłopców. Z kolei z notatki urzędowej, która jest dowodem jedynie tego, kto, jakie i kiedy wykonał czynności, nie wynika, aby po przybyciu do komisariatu, bezpośrednio po zajściu, B. C. podawał, że zniszczenia samochodu dokonali nieznani sprawcy. Wręcz przeciwnie, zostało podane imię i nazwisko, domniemanego wówczas sprawy. Druga notatka, sporządzona przez załogę patrolu ogniwa interwencyjnego Komisariatu Policji w C. (k.6), również przeczy narracji obrońcy. Niemniej, co jest istotne, B. C. po przybyciu do komisariatu Policji, niezwłocznie został przesłuchany. Czynność z jego udziałem została wykonana, co już wyświetlono, o godzinie 00:20 w dniu 6 lipca 2023 roku, najwyżej kilkadziesiąt minut po zdarzeniu (k.7). W protokole tym, brew narracji obrońcy, świadek zeznał wprost, że sprawcą zniszczenia mienia jak i gróźb pod jego adresem był S. L. pseudonim (...). W tych realiach, wywodzenie przez obrońcę, że świadek P. dopiero podczas drugiego przesłuchania w komisariacie w dniu 6 lipca 2023 roku, lecz o godzinie 18:30, zeznał, że „teraz wiem na pewno, że ten barczysty mężczyzna do był S. L.”, nie mogło przynieść oczekiwanych przez niego rezultatów. Już o godzinie 12 :15, kilka godzin po zajściu, P. wskazywał z całą stanowczością, kto był głównym sprawcą zdarzenia w postaci zniszczenia mienia i gróźb na szkodę B. C.. Skarżący dokonując analizy zeznań tego świadka jak i świadka B. C. pominął niestety jeden szczegół, który wyłaniał się z zeznań pokrzywdzonej E. C., złożonych o godzinie 10:10 w dniu 6 lipca 2023 roku. Świadek podała, że K. P. miał widzieć kilka godzin przed zdarzeniem oskarżonego ubranego w te same rzeczy. Wreszcie wskazywanie, że świadek P. nigdy nie rozmawiał z oskarżonym L. również nie było przekonujące. Tudzież nie wynika to z żadnego dowodu, a jest to jedynie wniosek obrońcy, zaś pozostałe dowody, w tym zeznania E. C. pozwalały na ustalenie, że zarówno ten świadek jak i K. Ż. wiedzieli, kim jest oskarżony, widywali go w okolicach familoka, gdzie doszło do zdarzeń będących przedmiotem rozpoznania, gdyż często tam przebywali. Równie dobrze mogli słyszeć głos oskarżonego, z którym przecież witał się B. C., odpowiadając mu na przywitanie. Wreszcie B. C. wyjaśnił świadkom, którzy przebywali z nim w samochodzie przed zajściem, w jakim celu siedzą w nocy i obserwują miejsce zamieszkania E. C.. Dalsza polemika ze środkiem odwoławczym we wskazanej części jest niemożliwa. Uzasadnienie apelacji nie daje do tego bowiem podstaw.

W podsumowaniu, negowanie przez skarżącego, że wskazani świadkowie nie mogli rozpoznać oskarżonego jako sprawcy zniszczenia mienia i gróźb karalnych, stanowiło jedynie dowolną polemikę z prawidłowymi ustaleniami sądu I instancji.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Wniosek obrońcy nie zasługiwał na uwzględnienie. Argumenty podniesione na uzasadnienie postawionego zarzutu, samodzielnie, nie stanowiły podstawy do zmiany zaskarżonego wyroku w pkt 1.

Lp.

Zarzut

2.

1.  naruszenie przepisów postępowania - art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny zeznań świadka B. C. w sposób sprzeczny z zasadami logiki, doświadczenia życiowego i uznaniu, że świadek mógł rozpoznać oskarżonego po posturze i głosie, co skutkowało ustaleniem, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa, podczas gdy:

•

świadek nigdy nie rozmawiał z oskarżonym bezpośrednio,

•

świadek zeznał, że sprawca w chwili zdarzenia posługiwał się poprawną polszczyzną, a oskarżony permanentnie posługuje się gwarą, nawet w momencie używania polskich słów posiada wyczuwalny akcent,

•

świadek powiedział pokrzywdzonej, że niezamaskowanym (!) mężczyzną, który uczestniczył w zdarzeniu i groził K. Ż. był D. B., co okazało nieprawdziwe wobec potwierdzenia w toku postępowania, że D. B. w chwili zdarzenia znajdował się w zakładzie pracy,

•

z notatki urzędowej policji z dnia 06 lipca 2023 r. wynika, że w pierwszej relacji, bezpośrednio po zdarzeniu, świadek wskazywał na nieznanych mu sprawców,

•

świadek zeznał, że w wyniku zdarzenia objętego aktem oskarżenia dokonał zezłomowania pojazdu, zatajając fakt, że samochód uległ dzień później poważniejszej kolizji, będącej bezpośrednią przyczyną zezłomowania, co również powinno wpływać negatywnie na ocenę wiarygodności świadka,

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Wywody poczynione w poprzedniej sekcji uzasadnienia, pozostają w zupełności aktualne i w tym miejscu, stąd nie będą powtarzane. Należy jednak je uzupełnić i wskazać, że zarzucanie, iż świadek B. C. nigdy nie rozmawiał z oskarżonym bezpośrednio jest całkowicie gołosłowne i nie przystaje do realiów tej sprawy. Wystarczyło jedynie przypomnieć, że przecież oskarżony i świadek zamieszkiwali w jednym budynku zaś pomiędzy ich rodzinami istnieje wyraźny wręcz konflikt sąsiedzki. Całokształt materiału dowodowego wskazuje jednoznacznie, że świadek B. C. wielokrotnie słyszał i to bezpośrednio głos oskarżonego L.. wynika to wprost z jego zeznań na rozprawie w dniu 7 lutego 2024 roku (k.507v). Z kolei, czego dowodzi protokół przesłuchania z dnia 22 września 2023 roku (k.240), świadka B., na miejscu miał rozpoznać K. Ż., a nie B. C.. To również K. Ż., a nie żaden inny świadek ocenił, że sprawca, który później wybił szyby w D. mówił „raczej” poprawną polszczyzną (k.24v). K. Ż. potwierdził również, że bezpośrednio po zdarzeniu jego koledzy wiedzieli kim był sprawca, podawali nawet jego pseudonimy. Wreszcie K. Ż. wskazywał również, że sprawców było więcej niż jedna osoba. Prawdą jest, że pokrzywdzony nie ujawnił wszystkich faktów związanych z możliwościami ustalenia wartości szkody w pojeździe, nie wskazując od razu faktu kolizji samochodu D. i jego złomowania. Między innymi te fakty wzbudziły wątpliwości sądu odwoławczego w zakresie rozmiarów szkody. Zresztą trudno było rozsądnie przyjąć, że szkoda w postaci wybicia dwóch szyb wyniosła 1200 złotych w sytuacji, kiedy cały pojazd wart był 1500 złotych. Zdroworozsądkowe podejście nakazywało sądowi I instancji sprawdzenie tej kwestii, zwłaszcza w sytuacji, kiedy w sprawie zarzucono popełnienie przestępstwa tzw. przepołowionego.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Te wszystkie okoliczności, w połączeniu z tymi ujawnionymi odnośnie zeznań K. P., uzasadniały tezę, że sąd nie dopuścił się obrazy przepisów postępowania, a ocena zeznań wskazanych świadków odpowiada dyrektywom z art. 7 k.p.k. Skoro tak, to również tak sformułowany zarzut, nie był w stanie doprowadzić do zmiany lub uchylenia wyroku, w kierunku postulowanym przez obrońcę.

Lp.

Zarzut

3.

1.  naruszenie przepisów postępowania - art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie oceny zeznań pokrzywdzonej E. C. w sposób sprzeczny z zasadami logiki., doświadczenia życiowego i uznaniu je za wiarygodne, w szczególności w zakresie w jakim oskarżony miał jej grozić podpaleniem, podczas gdy żaden świadek nie potwierdził użycia takich słów przez oskarżonego, a pokrzywdzona jest osobą niezrównoważoną (zob. pkt 4), określana jest przez świadków jako “aferzystka”, “prowokatorka”, która lubi ubliżać ludziom, bezpodstawnie w przeszłości pomawiająca swoich sąsiadów m.in. o molestowanie, grożąca im spowodowaniem postępowań karnych, a nawet dopuszczająca się wobec nich napaści,

2.  błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na bezpodstawnym i niezgodnym z zasadami doświadczenia życiowego przyjęciu, że słowa oskarżonego wzbudzały w pokrzywdzonej E. C. obawę ich spełnienia, co miało wpływ na treść wyroku przez uznanie, że oskarżony wypełnił znamiona przestępstwa z art. 190 par. 1 k.k., podczas gdy:

⚫

pokrzywdzona krzyczała do oskarżonego “patusie jebany”, “cwelu jebany”, aby sprowokować reakcję umożliwiającą nagranie rzekomej groźby oskarżonego, a podczas zatrzymania oskarżonego nagrywała tik toka śpiewając “i tylko czarny chleb i czarna kawa”,

⚫

z zeznań funkcjonariuszy policji P. S., B. K. i J. O. wynika, że: a) pokrzywdzona nie zgłaszała jakoby oskarżony kierował wobec niej groźby, b) pokrzywdzona me obawiała się oskarżonego, c) pokrzywdzona przekrzykiwała się z oskarżonym w obecności funkcjonariuszy,

z zeznań świadka I. K. wynika, że pokrzywdzona wielokrotnie wykrzykiwała obelgi wobec oskarżonego, prowokując go,

⚫

z zeznań U. L. wynika, że pokrzywdzona wielokrotnie prowokowała oskarżonego, z zeznań świadka K. G. wynika, że pokrzywdzona nie obawiała się kogokolwiek, a także, że “jest aferzystką i lubi jak się koło niej coś dzieje”,

⚫

z zeznań świadka G. R. wynika, że pokrzywdzona dopuszcza się prowokacyjnych zachowań, uderzyła świadka w twarz i bezpodstawnie pomawiała,

⚫

z zeznań świadka P. P. wynika, że pokrzywdzona nie obawiała się nikogo, wielokrotnie groziła świadkowi i jej partnerowi, że ich “pozamyka”, a także bezpodstawnie pomówiła jej partnera o molestowanie,

⚫

z zeznań świadka D. S. wynika, że pokrzywdzona “lubi ubliżać ludziom”,

⚫

z zeznań świadka A. W. wynika, że pokrzywdzona wielokrotnie groziła “ujebaniem” oskarżonego, jego brata i partnerki,

⚫

z zeznań pokrzywdzonej wynika, że wysmarowała odchodami twarz sąsiadki I. M.;

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zarzuty dotyczące wiarygodności świadka E. C., należało potraktować łącznie. Tak sformułowane zarzuty nie mogły spowodować oswobodzenia oskarżonego od gróźb karalnych kierowanych wobec E. C., a opisanych w pkt II i III komparycji zaskarżonego wyroku. Nie ulega żadnej wątpliwości, że pomiędzy rodziną oskarżonego i E. C. istnieje wieloletni, ostry spór sąsiedzki. Efektem tych nieporozumień były przestępstwa popełniane przez członków rodziny L. na szkodę E. C.. Świadczą o tym odpisy wyroków zalegających w aktach na kartach 87 – 90. Wszystkie przywołane w tym miejscu dowody w zasadzie potwierdzają, że konflikt między stronami rzeczywiście występuje, a jego siła jest ponadprzeciętna. Z uzasadnienia apelacji wynika wprost, że przedstawionymi zarzutami skarżący próbował dowodzić nie tyle tego, że wypowiedzi oskarżonego, w których ten miał grozić pokrzywdzonej nie miały miejsca, lecz próbował wywieźć, że dowody te stanowiły o tym, że owe groźby nie wzbudziły w pokrzywdzonej uzasadnionej obawy, że zostaną spełnione (k.867 – 868). Nie ulega bowiem wątpliwości, co przyznał autor apelacji, że „wulgarne wypowiedzi”, które kierował oskarżony do pokrzywdzonej miały miejsce. Według skarżącego były to reakcje oskarżonego na prowokacyjne zachowanie się pokrzywdzonej C.. Zważając więc na zeznania E. C., jej syna oraz świadków Ż. i P., zważając na wcześniejsze wyroki skazujące członków rodziny L. za przestępstwa na szkodę E. C., mając w polu widzenia kwestionowane nagranie, w którym oskarżony groził pokrzywdzonej, zasadnie przyjęto, że przedmiotowe zdarzenia zakwalifikowane ostatecznie z art. 190 § 1 k.k. miały miejsce, a ich okoliczności uzasadniały przyjęcie wskazanej oceny prawnej. Przypomnieć jedynie należało w tym miejscu, że skutkiem, który stanowi znamię czynu zabronionego, określonego w art. 190 § 1 k.k., jest zmiana w sferze psychicznej sprawcy, wywołana groźbą. Pokrzywdzony musi więc potraktować groźbę poważnie i uważać jej spełnienie za prawdopodobne. Nie jest wymagane natomiast obiektywne niebezpieczeństwo realizacji groźby. „Dla zaistnienia przestępstwa groźby karalnej nie jest wymagane, by jej adresat miał pewność, był przekonany, że zapowiadane zdarzenie faktycznie nastąpi. Wystarczy, że jedynie przewiduje, że groźba może się urzeczywistnić, że liczy się z taką możliwością” (zob. wyrok SA w Warszawie z 25.06.2014 r., II AKa 162/14, LEX nr 1493813).

Wyjątkowo trafnie Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z 4.07.2002 r., II AKa 163/02, KZS 2002/7–8, poz. 38, stwierdził: „Dla bytu przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. wystarczy wykazać, iż groźba subiektywnie (w odbiorze zagrożonego) wywołała obawę spełnienia i zweryfikować to obiektywnie (przez sąd), czy zagrożony istotnie mógł w danych okolicznościach w ten sposób groźbę odebrać”. Zob. też wyrok SA w Łodzi z 30.07.2013 r., II AKa 125/13, LEX nr 1363273.

Przenosząc te wszystkie uwagi na grunt rozpoznawanej sprawy przyszło wyświetlić, że sam fakt, że od lipca 2022 roku, pomimo gróźb ze strony oskarżonego, pokrzywdzona nie zgłosiła tego oficjalnie, nie przesądzał o tym, że groźby oskarżonego nie wzbudzały uzasadnionej obawy ich spełnienia. W stanie faktycznym tej sprawy, już rzadko spotykany, silny i emocjonalny spór sąsiedzki, efektem którego były wyroki skazujące, pozwalał na przyjęcie subiektywnego odczucia, że wulgarne wypowiedzi oskarżonego wzbudzały w pokrzywdzonej uzasadnione obawy. Także udowodniony sposób niewłaściwego, często wulgarnego zachowania się pokrzywdzonej wobec oskarżonego jak i innych sąsiadów, sam w sobie nie podważał postawionej tezy. Zresztą autor apelacji nie rozwinął w żaden sposób podniesionego przez siebie wątku, w którym niewłaściwe zachowanie pokrzywdzonej względem innych sąsiadów miało samo w sobie rzutować na ocenę przesłanki uzasadnionej obawy po stronie E. C.. Z kolei na uzasadnienie postawionej wcześniej tezy spełnienia wskazanego znamienia występku z art. 190 § 1 k.k., dobrym dowodem są zdarzenia z dnia 5 i 6 lipca 2023 roku, potwierdzone przecież między innymi zeznaniami K. Ż. i K. P.. Między innymi w oparciu o te dowody ustalono, że w dniu tego zajścia B. C. wraz z kolegami przesiadywał późną nocą w samochodzie wraz z kolegami pod domem, albowiem jego matka miała obawy, że ze strony rodziny L. może dojść do jakiegoś ataku na nią. Pokrzywdzona ewidentnie obawiała się gróźb oskarżonego. Groźby wzbudzały w niej uzasadnioną obawę ich spełniania. W odbiorze przeciętnego człowieka, który znalazłby się na miejscu pokrzywdzonej, wypowiedzi oskarżonego także wzbudzałyby uzasadnioną obawę ich spełnienia. Trudno przyjąć inne założenia, kiedy dostrzeże się treść wyroków w sprawach III K 1138/22 i III K 1235/22 SR Rybnik (k.87 – 90).

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Omawiane w tym miejscu zarzuty nie mogły doprowadzić do odmiennej oceny prawnej zachowania się oskarżonego, do czego w istocie dążył skarżący

Lp.

Zarzut

4.

1.  na zasadzie art. 438 ust. 3 k.p.k. błąd w ustaleniach faktycznych mający wpływ na treść orzeczenia, polegający na bezpodstawnym i niezgodnym z zasadami doświadczenia życiowego przyjęciu, że zamaskowany sprawca uszkodzenia samochodu musiał dokonać również podpalenia mieszkania należącego do pokrzywdzonej, podczas gdy zaistniała wyłącznie koincydencja czasowa między czynami, w zdarzeniu uczestniczyły również inne osoby, a podpalenie mieszkania mogło stanowić wy łącznie eksces jednego ze sprawców,

2.  naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy - obrazę art. 4 k.p.k. w zw. z art. 366 k.p.k. w zw. z art. 167 k.p.k. z art. 424 § 1 pkt. 1 k.p.k poprzez zaniechanie ustalenia jaki był. zakres działania i umyślności poszczególnych sprawców;

3. na zasadzie art. 438 ust. 1 k.p.k. naruszenia przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu — art. 20 k.k. poprzez jego niezastosowanie i uznanie oskarżonego winnym popełnienia czynu polegającego na podpaleniu mieszkania, chociaż ustalenia Sądu (w ocenie obrony błędne) wskazują, że rozpoznano oskarżonego wyłącznie jako sprawcę uszkodzenia pojazdu, a w zdarzeniu uczestniczyło co najmniej trzech sprawców.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Omówienie powyżej przedstawionych zarzutów łącznie jest o tyle uzasadnione, gdyż są one częściowo zasadne, co skutkowało uniewinnieniem oskarżonego od czynu opisanego w pkt 4 zaskarżonego wyroku. Należało dokonać segregacji zarzutów w odniesieniu do poszczególnych czynów, co czyni pisemne motywy wyroku sądu odwoławczego bardziej czytelnymi.

W procesie poszlakowym, jak wiadomo, dowodzenie faktów przebiega w dwóch etapach. Pierwszy z nich sprowadza się do ustalenia faktów ubocznych na podstawie środków dowodowych wykazujących bezpośrednio ich zaistnienie. Jeśli w przekonaniu sądu poszlaki te są ustalone w sposób niewątpliwy, to w drugim etapie wolno wnioskować z nich o fakcie głównym w oparciu o związek wynikania. Sąd I instancji zresztą nie ukrywał, co było oczywiste, że nie było żądnego bezpośredniego dowodu świadczącego o tym, że to oskarżony S. L. oblał łatwopalną substancją drzwi mieszkania E. C., a następnie je podpalił. W sytuacji, gdy w zdarzeniach z dnia 5 i 6 lipca 2023 roku, co jest bezsporne, brało udział, łącznie z oskarżonym, jeszcze dwóch innych sprawców (a co najmniej jeden), to ustalenia sądu, że podpalenia dokonał oskarżony, były całkowicie dowolne. Sąd I instancji nie był w stanie wykazać w tym przedmiocie nierozerwalnego łańcucha poszlak, a sposób opisu czynu przypisanego w pkt 4, nie pozostawiał wątpliwości, że jedynym rozstrzygnięciem, w świetle dyspozycji art. 434 k.p.k. (apelacja jedynie na korzyść), musiało być uniewinnienie oskarżonego. W tym zakresie uwagi poczynione przez obrońcę są zasadne.

Skoro ujawniono dwóch lub trzech sprawców, którzy z całą pewnością, skoro przyjechali jednym pojazdem, mieli świadomość, że przywieźli łatwopalne substancje, to należało rozważyć, czy ferując opis zdarzenia w pkt 4 zaskarżonego wyroku, nie należało wskazać, że oskarżony działał wspólnie i w porozumieniu z innymi osobami. Tak zdaje się należało zdekodować zarzut z pkt 12 apelacji, czy też intencje obrońcy oskarżonego.

Jak wiadomo w zakresie współsprawstwa szczególne znaczenie ma akcentowany w piśmiennictwie i orzecznictwie wymóg zawarcia między współdziałającymi, w dowolnej formie, a więc także konkludentnie, porozumienia, którego istota sprowadza się do istnienia po stronie każdego ze współdziałających "zamiaru współdziałania z drugą osobą w wykonaniu czynu zabronionego", czego konsekwencją jest to, że "współdziałający muszą mieć świadomość wspólnego wykonania czynu zabronionego, a zatem przynajmniej wiedzieć o sobie i zdawać sobie sprawę, że podejmowana czynność składa się na realizację wspólnie wykonywanej całości przedsięwzięcia" . O działaniu wspólnym mówimy nie tylko wtedy, gdy każda ze współdziałających osób realizuje część znamion składających się na opis czynu zabronionego, a suma ich zachowań stanowi realizację znamion określonego typu czynu zabronionego, ale także wtedy, gdy współdziałający nie realizuje żadnego znamienia czasownikowego popełnianego wspólnie czynu zabronionego, ale wykonywana przez niego czynność ma istotne znaczenie dla popełnienia tego czynu" (wyrok SA w Łodzi z dnia 23 listopada 2000 r., II AKa 169/00, Prok. i Pr.-wkł. 2001, nr 6, poz. 13; podobnie SA w Łodzi w wyroku z dnia 14 października 1998 r., II AKa 129/98, Prok. i Pr.-wkł. 2000, nr 5, poz. 18). Koncepcja ta była w ostatnim okresie wielokrotnie prezentowana w orzecznictwie SN. Odnosząc się do istoty współsprawstwa, SN wskazuje, że "dla przyjęcia współsprawstwa (art. 18 § 1 k.k.) nie jest konieczne, aby każda z osób działających w porozumieniu realizowała własnoręcznie znamiona czynu zabronionego, czy nawet część tych znamion. Wystarczy natomiast, że osoba taka działa w ramach uzgodnionego podziału ról, ułatwiając bezpośredniemu sprawcy realizację wspólnie zamierzonego celu. W rezultacie o wspólnym działaniu możemy mówić nie tylko wtedy, gdy każdy ze współsprawców realizuje część znamion czynu zabronionego, ale także wtedy, gdy współdziałający nie realizuje żadnego znamienia czasownikowego uzgodnionego czynu zabronionego, ale wykonane przez niego czynności stanowią istotny wkład we wspólne przedsięwzięcie" (wyrok SN z dnia 29 czerwca 2006 r., V KK 391/05, Prok. i Pr.-wkł. 2007, nr 1, poz. 2; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 21 października 2014 r., II AKa 278/14, LEX nr 1567126; wyrok SA we Wrocławiu z dnia 1 października 2014 r., II AKa 251/14, LEX nr 1540998; postanowienie SN z dnia 11 kwietnia 2014 r., V KK 408/13, LEX nr 1482487).

Dalsze dywagacje na temat współsprawstwa nie są konieczne. Sąd I instancji nie przedstawił żadnego dowodu, czy też poszlaki, która prowadziłaby do jednego możliwego wniosku, w tym przypadku do przypisania oskarżonemu polania drzwi mieszkania łatwopalną substancją i ich podpalenia. O ile jest to, w realiach tej sprawy prawdopodobne, to nie da się wykluczyć, że dokonał tego któryś z nieustalonych kompanów oskarżonego, którzy brali udział w zajściu.

Tymczasem ewentualna zmiana opisu czynu przypisanego oskarżonemu i ustalenie, że działał on wspólnie i w porozumieniu z innymi nieustalonymi osobami, byłaby jedyną, która pozwalałaby utrzymać w mocy zaskarżony wyrok w omawianej części, co oczywiście, w wytworzonym układzie procesowym, byłoby niekorzystne dla oskarżonego. Skoro prokurator pozostawał bierny w toku procesu jak i po zakończeniu jego fazy przed sądem I instancji i nie złożył środka odwoławczego, to oskarżonego należało uniewinnić od popełnienia mu czynu przypisanego w pkt 4 zaskarżonego wyroku.

Wniosek

☒ zasadny

☐ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W zakresie czynu opisanego w pkt 4 sentencji zaskarżonego wyroku, częściowe uwzględnienie opisanych w tej sekcji zarzutów, doprowadziło do uwzględnienia wniosku i uniewinnienia oskarżonego od tego zarzutu.

Lp.

Zarzut

5.

1.  naruszenie przepisów postępowania - art. 170 par. 1 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o okazanie świadkowi K. P. wizerunku i głosu oskarżonego, co miało wpływ na treść orzeczenia poprzez ustalenie, że świadek mógł rozpoznać oskarżonego, co z kolei skutkowało przyjęciem, że oskarżony dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa,

2.  na zasadzie art. 438 ust. 2 k.p.k. naruszenie przepisów postępowania - art. 170 par. 1 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z eksperymentu procesowego z udziałem świadków K. P. i B. C., co miało wpływ na treść orzeczenia poprzez ustalenie, że świadkowie mogli rozpoznać oskarżonego, co z kolei skutkowało przyjęciem, ze oskarżony dopuścił się zarzuconego mu przestępstwa,

3.  na zasadzie art. 438 ust. 2 k.p.k. naruszenie przepisów postępowania - art. 170 par. 1 k.p.k. poprzez oddalenie wniosku dowodowego o dopuszczenie dowodu z opinii biegłego z zakresu fonoskopu, co miało wpływ na treść orzeczenia,

4.  na zasadzie art. 438 ust. 2 k.p.k. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy’ - art. 410 k.p.k. poprzez brak wszechstronnego rozważenia materiału dowodowego i pominięciu, że:

•

sprawcy używali samochodu marki B. na (...) rejestracjach, niezwiązanego w żaden sposób z oskarżonym i jego rodziną, a oskarżony oraz jego brat nie posiadają prawa jazdy,

•

wiele innych osób mogło mieć motyw do wyrządzenia szkody pokrzywdzonej, skoro jest osobą skonfliktowaną z bardzo wieloma osobami,

5.  na zasadzie art. 438 ust. 2 k.p.k. naruszenie przepisów postępowania w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy - art. 344a § 1 k.p.k. w zw. z art. 2 § 1 pkt 3 k.p.k. poprzez zaniechanie przekazania sprawy prokuratorowi w celu uzupełnienia istotnych braków postępowania przygotowawczego z powodu nieustalenia rzeczywistego pokrzywdzonego - właściciela uszkodzonego pojazdu

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Zważając na treść poszczególnych zarzutów opisanych w tej sekcji uzasadnienia, przede wszystkim zauważyć należało, że trudno szukać w pisemnej apelacji, jakiegokolwiek ich uzasadnienia. Polemika z takim zarzutami, jest utrudniona, a nawet niemożliwa. Apelacja w tym zakresie nie spełniła wymogu formalnego z art. 427 § 2 k.p.k.

Fakt, że oskarżony wraz ze swoimi kompanami przyjechał na miejsce samochodem B. na numerach rejestracyjnych wskazujących, że auto zostało zarejestrowane w K., nie ma większego znaczenia. Na uzasadnienie takiej tezy można powołać ustawę z dnia 14 sierpnia 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo o ruchu drogowym oraz niektórych innych ustaw (Dz.U.2020.1517 z dnia 2020.09.03). W art. 73 b tej ustawy wprowadzono zmiany, zgodnie z którymi od 31 stycznia 2022 r., kupując auto z drugiej ręki zarejestrowane na terenie RP, jego kolejny właściciel nie ma obowiązku wymiany tablic rejestracyjnych na nowe. Przestaje obowiązywać warunek regionalizacji tablic, które po zmianach są przypisane na stałe do danego pojazdu.

Wskazanym wcześniej autem nie musiały więc przyjechać do R. w nocy z 5 na 6 lipca 2023 roku osoby z terenu K., czy województwa (...), które chciały zrobić krzywdę pokrzywdzonej i jej synowi, skoro pokrzywdzona jest osoba konfliktową. Zdaje się taką narrację próbował zbudować obrońca na powołanym fakcie.

Trzy zarzuty dotyczące naruszenia przepisu art. 170 § 1 k.p.k. w ogóle nie zostały uzasadnione. Jednocześnie postanowienie dowodowe w tym zakresie jest zawarte w protokole rozprawy z dnia 12 kwietnia 2024 roku (k.761) i zawiera, za każdym razem, rzeczowe uzasadnienie. Sąd odwoławczy podziela argumentację sądu rejonowego w zakresie tych wniosków dowodowych i zbędne jest jej powtarzanie w tym miejscu, skoro skarżący nie stworzył do tego żadnego pola. Można jedynie dodać, że fakt rozpoznania oskarżonego L. na miejscu zdarzenia, o czym była mowa w poprzedzających sekcjach uzasadnienia, nie nasuwał wątpliwości. Uniewinnienie oskarżonego od czynu przypisanego mu w pkt 4 zaskarżonego wyroku czyniło dodatkowo bezprzedmiotowym przeprowadzanie eksperymentów procesowych w kierunku postulowanym przez obrońcę. Ujawniona zmienność zeznań świadka P., jak słusznie dostrzegł sąd I instancji, czyniła całkowicie bezprzedmiotowe czynności związane z okazywaniem mu wizerunku oskarżonego.

Również zarzut naruszenia przepisu art. 344a k.p.k. był chybiony. Należy w tym miejscu zasygnalizować jedynie, że istotne braki postępowania przygotowawczego, które ujawniły się w toku postępowania sądowego, w tym potrzeba poszukiwania dowodów, a które - w razie wystąpienia przed rozpoczęciem przewodu sądowego na rozprawie głównej - dawałyby podstawę do zwrotu sprawy prokuratorowi do uzupełnienia śledztwa lub dochodzenia (art. 344a k.p.k.) nie mogą stanowić podstawy do wydania wyroku kasatoryjnego przez sąd odwoławczy (art. 437 § 2 zd. drugie k.p.k.), chyba że zajdzie konieczność przeprowadzenia na nowo przewodu w całości (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 9 października 2019 r. III KS 24/19). Taka konieczność w tej sprawie nie powstała.

Nadto sąd nie dostrzegł, aby w sprawie ujawniono istotne braki postępowania przygotowawczego, zwłaszcza na obecnym etapie postępowania, gdzie sąd I instancji przeprowadził szeroko zakrojone postępowanie dowodowe.

Z kolei obszerny wywód obrońcy, a dotyczący konieczności ustalania właściciela uszkodzonego samochodu D., nie przystawał do realiów sprawy, ani też nie świadczył o istotnych brakach z art. 344a k.p.k. Kwestię pokrzywdzonego w sprawie zniszczenia wystarczająco wyjaśnił sąd I instancji na kartach 32 – 33 uzasadnienia wyroku (k.841 – 842 akt sprawy). Nie istnieje potrzeba powielania tych argumentów. Gdyby nawet założyć, jak uczynił to skarżący, że B. C. nie był właścicielem D., to z całą pewnością był jego posiadaczem. Takie ustalenie było wystarczające w tej sprawie i uprawniało do merytorycznego rozstrzygnięcia kwestii ewentualnego odszkodowania, a przy tym nie stanowiło o wystąpieniu istotnych braków dowodowych.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Podniesione zarzuty okazały się niezasadne i nie mogły doprowadzić do uwzględnienia wniosków obrońcy.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Sąd z urzędu, w trybie art. 440 k.p.k., zmienił zaskarżony wyrok, jak w pkt I wyroku sądu odwoławczego.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

W pojęciu „rażącej niesprawiedliwości” mieści się niesprawiedliwość formalna (legalna) rozumiana jako niezgodność orzeczenia z obowiązującym prawem, niesprawiedliwość materialna (sprzeczność orzeczenia ze społecznym systemem wartości), a także niesprawiedliwość proceduralna z uwagi na wydanie orzeczenia po nierzetelnym rozpoznaniu sprawy, jeśli wskutek obrazy przepisów postępowania doszło do naruszenia reguł rzetelnego procesu (m.in. postanowienie SN z 25 maja 2021 r., II KK 138/21; postanowienie SN z 18 sierpnia 2022 r., IV KK 114/22; postanowienie SN z 14 lipca 2022 r., V KS 17/22; D. Świecki /red./, Kodeks postępowania karnego. Tom II. Komentarz aktualizowany, stan prawny na 30 czerwca 2022 r., publ. w Lex.

Sąd odwoławczy zauważył, że skoro wartość przedmiotu wskazanego w pkt 1 zaskarżonego wyroku, leciwego, z roku 2001, samochodu marki D., szacowano wstępnie na kwotę 1500 złotych, to trudno ustalić, jedynie w oparciu o mało wiarygodne, w tym zakresie, zeznania pokrzywdzonego B. C., że wartość dwóch szyb do tego pojazdu stanowiła wartość 1200 złotych. Po przeprowadzeniu dodatkowych dowodów, które nie były przez nikogo kwestionowane, sąd odwoławczy ustalił wartość szkody na 575 złotych.

Nie trzeba raczej szczegółowo uzasadniać, że skazanie kogoś za przestępstwo, zamiast za wykroczenie, jest orzeczeniem rażąco niesprawiedliwym w rozumieniu art. 440 k.p.k.

Z tych przyczyn zmieniono wyrok w omawianej części, przypisując oskarżonemu samoistnie popełnienie przestępstwa z art. 190 § 1 k.k. i skazując go za nie na karę 6 miesięcy pozbawienia wolności. Jest to kara, która w świetle okoliczności sprawy, zważając na wcześniejszy sposób życia oskarżonego, w tym jego wielokrotną karalność, stopień społecznej szkodliwości czynu i stopień zawinienia, adekwatna. Spełni swoje cele w zakresie prewencji indywidualnej oraz w sposób wystarczający przyczyni się do kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa. Kierując się tymi przesłankami orzeczono również karę za wykroczenie z art. 124 § 1 k.w.

Konsekwencją tego orzeczenia była również zmiana jak w pkt I.f wyroku sądu odwoławczego.

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok Sądu rejonowego w Rybniku z dnia 15 kwietnia 2024 roku w sprawie o sygnaturze akt III K 2181/23.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Z uwagi na to brak było przesłanek z art. 439 k.p.k. oraz sąd nie dostrzegł potrzeby dalszego działania z urzędu w trybie art. 440 k.p.k. i 455 k.p.k., zaskarżony wyrok należało utrzymać w mocy (art. 433 § 1 k.p.k. i art. 437 § 1 k.p.k.).

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Wyrok Sądu rejonowego w Rybniku z dnia 15 kwietnia 2024 roku w sprawie o sygnaturze akt III K 2181/23 w pkt 1, 4, 5 i 6, 7 i 8.

Zwięźle o powodach zmiany

Powody zmian wyroku w zakresie pkt. 1, 7 i 4 zostały, jak się wydaje, wystarczająco wyświetlone w poprzedzających sekcjach uzasadnienia. Uchylenie pkt 5 i 6 było konsekwencją wskazanych zmian. Uniewinnienie oskarżonego od jednego z czynów oraz obniżenie kary za występek z art. 190 § 1 k.k. na szkodę B. C., generowały potrzebę ukształtowania na nowo kary łącznej. W tej części sąd orzekł dokładnie ta samo jak sąd I instancji, zważając na dyspozycję art. 434 k.p.k. Sąd rejonowy ustalił karę łączną w wymiarze stanowiącym 72 % górnego przedziału możliwego do jej orzeczenia. Po zmianach, sąd odwoławczy był uprawniony do orzeczenia kary w rozmiarze 22 miesięcy pozbawienia wolności, z czego 72% stanowi 15 miesięcy pozbawienia wolności (1 rok i 3 miesiące). Orzekając karę łączną sąd podzielił w zupełności zapatrywania w tym zakresie, które zaprezentował sąd I instancji.

Na poczet tej kary orzeczono o zaliczeniu okresu rzeczywistego pozbawienia wolności w sprawie od 6 lipca godzina 11:10 do 26 września 2024 roku godzina 15:45.

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III.

Z uwagi na sytuację rodzinną i majątkową zwolniono oskarżonego z obowiązku uiszczenia kosztów sądowych za II instancję.

7.  PODPIS

sędzia Paweł Stępień (spr.)

sędzia Anita Ossak sędzia (del.) Karolina Sienica