Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI Ka 668/24

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok łączny Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 27 sierpnia 2024 roku w sprawie III K 597/24

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☐ w całości

☒ w części

☐

co do winy

☒

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☐

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☒

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☒

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.  Obraza przepisów postępowania mająca wpływ na treść zaskarżonego wyroku, a to: art. 7 k.p.k. poprzez dokonanie dowolnej, a nie swobodnej oceny dowodów wyrażającej się zaniechaniem poddania ocenie, iż:



Zachowanie skazanego w warunkach izolacji wzbudza zastrzeżenia natury wychowawczej;



Skazany w oddziale funkcjonuje prawidłowo, wykazuje właściwą postawę w stosunku do przełożonych;



Skazany jest zatrudniony odpłatnie poza terenem jednostki penitencjarnej i posiada pozytywną opinię w miejscu zatrudnienia;



Skazany ukończył program readaptacji z zakresu profilaktyki uzależnień;



Skazany prezentuje krytyczną postawę wobec popełnionych przestępstw;



Skazany był czterokrotnie nagradzany regulaminowo, a jednocześnie nie był karany dyscyplinarnie i nie stosowano wobec niego środków przymusu bezpośredniego;



Popełnione przez skazanego przestępstwa charakteryzują się zbieżnością czasową oraz skierowane są przeciwko tożsamemu dobru prawnemu (mieniu), co pozwala zakładać, że przestępstwa te stanowiły epizod w życiu skazanego, który to epizod udało się skazanemu skutecznie podsumować i wyciągnąć z niego jedyne słuszne wnioski;

2.  A w konsekwencji – błędy w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę zaskarżonego wyroku wyrażające się:

a.  Ustaleniem, że wyłącznie kara łączna w orzeczonym wymiarze spełni swoje funkcje wychowawcze i zapobiegawcze, podczas gdy funkcje te spełnione zostaną w całości również w sytuacji wymierzenia skazanemu kary na zasadzie absorpcji;

b.  Ustaleniem, że skazany przejawia skłonności do zachowań sprzecznych z prawem i lekceważy obowiązujący porządek prawny, podczas gdy ustalenie to nie uwzględnia ogółu aktualnej postawy skazanego prezentowanej w warunkach izolacji penitencjarnej

3.  Rażącą niewspółmierność orzeczonej kary łącznej.

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Pomimo zaprezentowanego wyżej sposobu sformułowania zarzutów, w istocie autor apelacji skupił się na wywodzeniu, że orzeczona w zaskarżonym wyroku łącznym, kara łączna w wymiarze 2 lat i 4 miesięcy pozbawienia wolności, jest rażąco niewspółmiernie surowa. Uzasadnieniem dla takiego zarzutu miało być właśnie nieuwzględnienie przez sąd I instancji, jak wykazywał skarżący, pozytywnej opinii penitencjarnej sporządzonej przez dyrektora jednostki penitencjarnej.

Wskazać więc przyszło skarżącemu, że nie wzbudza jakichkolwiek kontrowersji, tak w doktrynie jak i orzecznictwie pogląd, który również podziela sąd odwoławczy, iż okoliczności wskazane w opinii jednostki penitencjarnej (stosowanie się do zasad dyscypliny, nieuczestniczenie w podkulturze przestępczej, przestrzeganie regulaminu odbywania kary pozbawienia wolności) są obowiązkami każdego skazanego i same w sobie nie mogą świadczyć o tym, że kary łączne winny zostać wymierzone na zasadzie absorbcji.

Tudzież, jak powszechnie wiadomo, przy wymiarze kary łącznej decydujące znaczenie ma związek podmiotowo-przedmiotowy pomiędzy poszczególnymi przestępstwami, za które zostały wymierzone kary podlegające łączeniu.

Chodzi tutaj o bliskość kwalifikacyjną i czasową czynów oraz tożsamość osoby (osób) pokrzywdzonych, przedmiot ochrony poszczególnych przestępstw, a także łączność miejsca. Im większa występuje zbieżność pomiędzy ww. czynnikami w rozważanych przestępstwach, tym bardziej kara łączna winna grawitować w kierunku absorpcji. Nadto, kara łączna stanowić ma syntetyczną, całościową ocenę zachowań sprawcy, będąc właściwą, celową z punktu widzenia prewencyjnego reakcją na popełnione czyny. Pierwszeństwo przy wymiarze kary łącznej winny mieć dyrektywy prewencyjne w odniesieniu do sprawcy, ujęte w art. 53 § 1 k.k. Poglądy te nie straciły na aktualności w związku z wprowadzeniem art. 85a k.k.

Z kolei przepis art. 85a k.k. akcentuje raczej hierarchię reguł rządzących kształtowaniem kary łącznej, aniżeli określa katalog takich reguł.

Orzeczenie kary łącznej na zasadzie absorbcji wymaga spełnienia szczególnych warunków, a więc silnego związku podmiotowego i przedmiotowego popełnionych przestępstw, które to warunki absolutnie w tej sprawie nie ziściły się.

Zważyć jednak należało na fakt, iż niemal wszystkie popełnione przez skazanego przestępstwa skierowane były przeciwko tożsamemu dobru prawnemu (mieniu). Przeważnie przypisywano skazanemu występek z art. 278 § 1 k.k. Dostrzegalna jest więc łączność przedmiotowa, chociaż zwrócić uwagę należało na wielość osób pokrzywdzonych. Niemal za każdym razem skazany działał w R.. Zdarzenia miały miejsce w czasie od marca 2022 roku do listopada 2023 roku, czyli nie został spełniony warunek jedności czasu, do tego stopnia, aby umożliwione było rozważanie zastosowania w tej sprawie absorpcji w większym rozmiarze. Z pisemnych motywów zaskarżonego wyroku wynika, że sąd mógł orzec karę łączną w przedziale do 2 lat i 10 miesięcy. Orzeczona kara 2 lat i 4 miesięcy stanowi więc przeszło 83 % górnego przedziału, co pozwala na przyjęcie, że jest to kara surowa. Kiedy uwzględni się dyrektywy wymiaru kary łącznej, naprowadzone powyżej, zważy się nadto na ujawnioną ścisłą łączność przedmiotową oraz na pozytywną opinię penitencjarną, co tak mocno podkreślał autor apelacji, istniały podstawy do przyjęcia, że ziściła się przesłanka z art. 438 pkt 4 k.p.k., która nakazywała rewizję zaskarżonego wyroku. Dlatego sąd odwoławczy obniżył wymiar kary łącznej do 2 lat pozbawienia wolności stojąc na stanowisku, że taka kara uczyni zadość dyrektywom z art. 85a k.k.

Jednocześnie sąd II instancji miał na uwadze, że podobieństwo popełnianych przestępstw nie zawsze stanowi okoliczność łagodzącą w sprawie, do tego stopnia, aby koniecznym było stosowanie zasady pełnej absorpcji, jak zdaje się widział to autor apelacji. Może to również świadczyć o niepoprawności sprawcy i jego konsekwencji, czy wręcz premedytacji w dążeniu do łamania porządku prawnego, jak słusznie ujął to sąd w zaskarżonym wyroku.

Wyraźnie zaakcentować trzeba w tym miejscu, jak słusznie podniósł Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 8 listopada 2006r. wydanym w sprawie III KK 63/06, iż żaden przepis postępowania karnego nie nakazuje sądowi stosowania zasady absorpcji przy wydaniu wyroku łącznego, wprost przeciwnie odsyła do przepisów dotyczących wymierzania kary łącznej, które określają, że karę łączną wymierza się w granicach od najwyższej z kar wymierzonych za poszczególne przestępstwa do ich sumy, nie przekraczając przy karze pozbawienia wolności 15 lat (art. 86 § 1 k.k.) z wyjątkami określonymi w art. 88 k.k.

Kara łączna jest swego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej sprawcy w okresie czasu objętym skazaniami. Ma likwidować swoistą konkurencję kar w postępowaniu wykonawczym wynikłą z kilkakrotnych skazań. Nie jest to sposób na premię dla sprawcy większej ilości przestępstw. Wymierzając karę łączną, stosuje się zwykłe dyrektywy karania, a zwłaszcza słuszności i celowości, wyrażane przez związek przedmiotowo – podmiotowy między poszczególnymi przestępstwami. Na ogół nie ma powodu, by orzekać kary łączne w dolnych granicach, to jest w wysokości najsurowszej ze zbiegających się kar. Popełnienie więcej jak jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstępstwa od absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych (tak np. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 19 października 2007r. w sprawie II Aka 183/07 Prok.i Pr.-wkł. 2008/4/17, KZS 2007/11/19).

Wniosek

☐ zasadny

☒ częściowo zasadny

☐ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z tych wszystkich powodów, wniosek apelacji zasługiwał na uwzględnienie, lecz w części, tj. zasadne było obniżenie kary łącznej do 2 lat pozbawiania wolności.

Lp.

Zarzut

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Wyrok łączny Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 27 sierpnia 2024 roku w sprawie III K 597/24, w zakresie w którym nie został zmieniony.

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Dalej idące zarzuty autora apelacji nie zasługiwały na uwzględnienie, z powodów wskazanych we wcześniejszych sekcjach uzasadnienia.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

Kosztami związanymi z postępowaniem odwoławczym obciążono Skarb Państwa, zaś na rzecz obrońcy z urzędu przyznano wynagrodzenie w związku z nieopłaconą pomocą prawną, w stawce podstawowej 240 złotych, powiększoną o należny podatek VAT.

7.  PODPIS

Sędzia Paweł Stępień

Sędzia Lucyna Pradelska – Staniczek sędzia(del.) Anna Trybek