Portal Orzeczeń Sądu Okręgowego w Rybniku

Formularz UK 2

Sygnatura akt

VI ka 714/23

Załącznik dołącza się w każdym przypadku. Podać liczbę załączników:

1.  CZĘŚĆ WSTĘPNA

1.1. Oznaczenie wyroku sądu pierwszej instancji

Wyrok Sadu Rejonowego w Rybniku z dnia 10 października 2023 roku w sprawie III K 369/23.

1.2. Podmiot wnoszący apelację

☐ oskarżyciel publiczny albo prokurator w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ oskarżyciel posiłkowy

☐ oskarżyciel prywatny

☒ obrońca

☐ oskarżony albo skazany w sprawie o wydanie wyroku łącznego

☐ inny

1.3. Granice zaskarżenia

1.3.1. Kierunek i zakres zaskarżenia

☒ na korzyść

☐ na niekorzyść

☒ w całości

☐ w części

☐

co do winy

☐

co do kary

☐

co do środka karnego lub innego rozstrzygnięcia albo ustalenia

1.3.2. Podniesione zarzuty

Zaznaczyć zarzuty wskazane przez strony w apelacji

☐

art. 438 pkt 1 k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w zakresie kwalifikacji prawnej czynu przypisanego oskarżonemu

☒

art. 438 pkt 1a k.p.k. – obraza przepisów prawa materialnego w innym wypadku niż wskazany
w art. 438 pkt 1 k.p.k., chyba że pomimo błędnej podstawy prawnej orzeczenie odpowiada prawu

☐

art. 438 pkt 2 k.p.k. – obraza przepisów postępowania, jeżeli mogła ona mieć wpływ na treść orzeczenia

☐

art. 438 pkt 3 k.p.k. – błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia,
jeżeli mógł on mieć wpływ na treść tego orzeczenia

☒

art. 438 pkt 4 k.p.k. – rażąca niewspółmierność kary, środka karnego, nawiązki lub niesłusznego zastosowania albo niezastosowania środka zabezpieczającego, przepadku lub innego środka

☐

art. 439 k.p.k.

☐

brak zarzutów

1.4. Wnioski

☐

uchylenie

☒

zmiana

2.  Ustalenie faktów w związku z dowodami przeprowadzonymi przez sąd odwoławczy

2.1. Ustalenie faktów

2.1.1. Fakty uznane za udowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

1.

P. O.

Wyrokiem z dnia 14 grudnia 2023 roku w sprawie III K 1318/23, P. O. został skazany za to, że w dniu 16 lutego 2023 roku w R. posłużył się dokumentem tożsamości innej osoby w postaci dowodu osobistego, tj. za przestępstwo z art. 275 § 1 k.k. Wymierzono mu karę 1 miesiąca pozbawienia wolności. Karę tę skazany odbywa od 11 kwietnia 2024 roku do 11 maja 2024 roku.

Opinia o skazanym sporządzona przez dyrektora ZK U. w dniu 15 marca 2023 roku.

k.123

Odpis wyroku w sprawie III K 1318/23

k.141

2.

P. O.

Wyrokiem Sądu Rejonowego w Rybniku z dnia 8 lutego 2024 roku w sprawie o sygnaturze akt III K 1869/23 P. O. został skazany za przestępstwo z art. 209 § 1 a k.k. popełnione w R. w okresie od 5 kwietnia 2022 roku do 15 lutego 2023 roku na karę 4 miesięcy pozbawienia wolności. Kary tej skazany nie rozpoczął jeszcze odbywać

Opinia o skazanym sporządzona przez dyrektora ZK U. w dniu 15 marca 2023 roku.

k.123

Odpis wyroku w sprawie III K 1869/23

k.142

2.1.2. Fakty uznane za nieudowodnione

Lp.

Oskarżony

Fakt oraz czyn, do którego fakt się odnosi

Dowód

Numer karty

2.2. Ocena dowodów

2.2.1. Dowody będące podstawą ustalenia faktów

Lp. faktu z pkt 2.1.1

Dowód

Zwięźle o powodach uznania dowodu

2.1.1 i 2

Odpisy wyroków oraz opinia o skazanym i dane z KRK

Dokumenty urzędowe sporządzone przez powołane do tego organy. Brak podstaw do kwestionowania ich wiarygodności.

2.2.2. Dowody nieuwzględnione przy ustaleniu faktów
(dowody, które sąd uznał za niewiarygodne oraz niemające znaczenia dla ustalenia faktów)

Lp. faktu z pkt 2.1.1 albo 2.1.2

Dowód

Zwięźle o powodach nieuwzględnienia dowodu

3.  STANOWISKO SĄDU ODWOŁAWCZEGO WOBEC ZGŁOSZONYCH ZARZUTÓW i wniosków

Lp.

Zarzut

1.

Obraza przepisów prawa materialnego poprzez niezastosowanie art. 85 k.k. oraz 86 k.k. w brzmieniu obowiązującym przed 24 czerwca 2020 roku.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Z tak postawionym zarzutem apelacji, zważając na jego uzasadnienie, nie sposób polemizować. Autor apelacji wskazał bowiem, że w chwili złożenia wniosku o wyrok łączny, skazany miał do odbycia więcej niż jedną karę i tylko to, jak należy domniemywać, w ocenie skarżącego, powinno przesądzić o zastosowaniu reżimu prawnego obowiązującego do 23 czerwca 2020 roku. Oczywiście z takim stanowiskiem zgodzić się nie można, albowiem brak jest podstaw prawnych do jego przyjęcia. Z kolei obowiązujące przepisy, w tym przepis art. 81 ust. 1 z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (Dz.U.2020.1086), łącznie z art. 4 § 1 k.k. oraz dotychczasowe orzecznictwo sądowe, wskazują w sposób niebudzący wątpliwości, w jaki sposób należało rozstrzygać kwestie intertemporalne.

Nie wdając się, w tym miejscu, w szczegóły, stwierdzić jednak przyszło, że w realiach tej sprawy rzeczywiście korzystniejsze było zastosowanie przepisów prawa materialnego, które obowiązywały do 23 czerwca 2020 roku ( o czym będzie mowa w dalszej części uzasadnienia).

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

W chwili orzekania przez sąd I instancji, należało przyjąć, że zarzut skarżącego nie mógł przynieść oczekiwanych przez niego rezultatów, tak z uwagi na obowiązujące przepisy jak i z uwagi na okoliczność, że we dacie wyrokowania wykonywana była jedynie kara z wyroku w sprawie III K 1083/22 Sr Rybnik. Brak więc było materialno – prawnych podstaw do wydania wyroku łącznego w oparciu o przepisy obowiązujące do 23 czerwca 2020 roku.

Lp.

Zarzut

Rażąca niewspółmierność kary łącznej pozbawienia wolności orzeczonej w stosunku do skazanego.

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania zarzutu za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny

Rażąca niewspółmierność kary występuje wtedy, gdy kara orzeczona nie uwzględnia w należyty sposób stopnia społecznej szkodliwości przypisywanego czynu oraz nie realizuje wystarczająco celu kary, ze szczególnym uwzględnieniem celów zapobiegawczych i wychowawczych. Pojęcie niewspółmierności rażącej oznacza znaczną, wyraźną i oczywistą, a więc niedającą się zaakceptować dysproporcję między karą wymierzoną a karą sprawiedliwą (zasłużoną). Przesłanka rażącej niewspółmierności kary jest spełniona tylko wtedy, gdy na podstawie ustalonych okoliczności sprawy, które powinny mieć decydujące znaczenie dla wymiaru kary, można przyjąć, że występuje wyraźna różnica między karą wymierzoną a karą, która powinna zostać wymierzona w wyniku prawidłowego zastosowania dyrektyw wymiaru kary oraz zasad ukształtowanych przez orzecznictwo.

Z uzasadnienia apelacji wynika, że owej rażącej niewspółmierności kary, autor apelacji upatrywał tylko i wyłącznie w tym, że skazany posiadał pozytywną opinię postpenitencjarną oraz nie przynależał do podkultury przestępczej. Tymczasem sąd I instancji orzekł w granicach przewidzianych przepisami i stanowisko swoje dostatecznie uzasadnił. Wreszcie orzeczenie wydane przez sąd II instancji czyniło zbędnym dalsze odnoszenie się do tak sformułowanego zarzutu.

Wniosek

☐ zasadny

☐ częściowo zasadny

☒ niezasadny

Zwięźle o powodach uznania wniosku za zasadny, częściowo zasadny albo niezasadny.

Z tych samych powodów nie sposób uznać wniosku apelacyjnego.

4.  OKOLICZNOŚCI PODLEGAJĄCE UWZGLĘDNIENIU Z URZĘDU

1.

Zgodnie z przepisem art. 439 § 1 pkt 8 k.p.k. niezależnie od granic zaskarżenia i podniesionych zarzutów oraz wpływu uchybienia na treść orzeczenia sąd odwoławczy na posiedzeniu uchyla zaskarżone orzeczenie, jeżeli zostało wydane pomimo to, że postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało już prawomocnie zakończone.

Zwięźle o powodach uwzględnienia okoliczności

Zważając na zacytowany przepis, przypomnieć należało, że ukonstytuowany w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k. bezwzględny zakaz równoległego prowadzenia postępowań karnych dotyczących tego samego przedmiotu procesu, w stosunku do tej samej osoby, ma pełne odniesienie do postępowań w przedmiocie wydania wyroku łącznego.

Wydanie wyroku łącznego pomimo istnienia negatywnej przesłanki procesowej w postaci powagi rzeczy osądzonej, która wobec treści art. 574 kpk i braku podstaw do zastosowania art. 575 kpk uniemożliwia ponowne orzekanie w przedmiocie połączenia wyroków objętych już wcześniejszym, prawomocnym wyrokiem łącznym, stanowi rażące naruszenie art. 17 § 1 pkt 7 kpk w zw. z art. 574 kpk, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą określoną w art. 439 § 1 kpk.

Efektem było umorzenie postępowania jak w pkt I.b

5.  ROZSTRZYGNIĘCIE SĄDU ODWOŁAWCZEGO

5.1. Utrzymanie w mocy wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot utrzymania w mocy

Sąd odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok jedynie w pkt 4 oraz w zakresie orzeczenia o kosztach procesu (pkt II wyroku).

Zwięźle o powodach utrzymania w mocy

Zastosowane przez sąd odwoławczy przepisy, które obowiązywały do 23 czerwca 2020 roku, w przypadku ustalenia, że kary z danych wyroków nie podlegają wykonaniu, chociażby w części, zobowiązywały do umorzenia postępowania w trybie art. 572 k.p.k., co zasadnie w pkt 4 uczynił sąd a quo, chociaż opierając się na innym stanie prawnym.

5.2. Zmiana wyroku sądu pierwszej instancji

1.

Przedmiot i zakres zmiany

Przedstawione wyżej rozważania prawne skutkowały dalszą zmianą zaskarżonego wyroku w trybie art. 440 k.p.k.

Zwięźle o powodach zmiany

Sąd I instancji przeoczył, że w dniu 25 października 2021 roku w sprawie III K 1564/21 Sąd Rejonowy w Rybniku orzekał już w przedmiocie wydania wyroku łącznego (k. 197 akt III K 598/21). W pkt III i IV komparycji tego wyroku wskazane zostały wyroki Sądu Rejonowego w Rybniku wydane w sprawach III K 680/17 i III K 1178/17, co skutkowało uczynieniem ich przedmiotem rozpoznania przez sąd. Kary wynikające z tych dwóch orzeczeń połączył Sąd Rejonowy w Rybniku w pkt 1 zaskarżonego wyroku, co stanowiło bezwzględną przyczynę odwoławczą. Nie ma przy tym znaczenia, że być może, orzeczenie w sprawie IIIK 1564/21 SR Rybnik było obarczone błędem. Generowało to potrzebę orzeczenia jak w pkt I.b.

Nadto, jak wynika z ustaleń faktycznych sądu II instancji, P. O., na datę orzekania przez sąd odwoławczy został skazany dwoma kolejnymi, prawomocnymi wyrokami. Fakty te podlegały uwzględnieniu z urzędu (pkt Ia wyroku).

Po myśli art. 570 k.p.k. wyrok łączny sąd wydaje z urzędu lub na wniosek skazanego albo prokuratora.

Zgodnie z niekwestionowanymi poglądami doktryny jak i jednolitym orzecznictwem sądowym Sąd nie jest związany zakresem i treścią wniosku o wydanie wyroku łącznego (tym bardziej, jak w rozpoznawanej sprawie, nie jest związany sygnalizacją dyrektora zakładu karnego). Wynika to także z formuły orzekania z urzędu. Orzekając w tym trybie, sąd meriti powinien zatem ustalić wszystkie wyroki skazujące wydane wobec skazanego niezależnie od tego, czy i jakie wyroki wskazał skazany we wniosku, a więc także – jeżeli były już wydane – wyroki łączne, a następnie dokonać analizy, z uwzględnieniem zwłaszcza tych skazań, do których doszło po wydaniu poprzednich wyroków łącznych.

Powyższe wytyczne, w świetle dyspozycji przepisów art. 437 § 2 k.p.k. i art. 433 § 1 k.p.k. w zw. z art. 440 k.p.k., odnoszą się także do sądu odwoławczego orzekającego w sprawie o wyrok łączny. Sąd w składzie rozpoznającym sprawę w zupełności podzielił szeroko i wyjątkowo przekonująco umotywowane zapatrywania prawne zawarte w uchwale 7 sędziów Sądu Najwyższego z dnia 28 czerwca 2018 roku w sprawie o sygnaturze akt I KZP 3/18. Zgodnie z poglądami tam wyrażonymi w sprawie o wydanie wyroku łącznego sąd odwoławczy może orzec po raz pierwszy karę łączną, gdy w pierwszej instancji został wydany zaskarżony apelacją wyrok łączny, orzekający karę na bazie określonych skazań oraz umarzający postępowanie na podstawie art. 572 k.p.k. w pozostałym zakresie. Nie jest także wykluczone orzeczenie przez sąd odwoławczy kary łącznej w oparciu o skazania, które nie były podstawą orzeczenia kary łącznej przez sąd pierwszej instancji

Przekonujące argumenty najwyższej polskiej instancji sądowej spowodowały, że sąd odwoławczy orzekł o połączeniu kar wymierzonych w sprawie III K 1869/23 (4 miesiące pozbawienia wolności) i w sprawie III K 1318/23 (1 miesiąc pozbawienia wolności). Jednocześnie, stosując przepisy względniejsze, orzeczono karę łączną 5 miesięcy pozbawienia wolności (pkt I.c wyroku). Przepisy obowiązujące do 23 czerwca 2020 roku, przewidywały bowiem orzekanie kary łącznej na zasadzie pełnej absorpcji. Teoretycznie takie orzeczenie było w tej sprawie możliwe. Sąd zważył jednak, na występujący brak łączności przedmiotowej i podmiotowej, co samo w sobie wykluczało wspomnianą zasadę i nakazywało zastosowanie kumulacji. Podobnie postąpił sąd I instancji w zaskarżonym wyroku, co powoduje, że sąd odwoławczy nie naruszył zasady refermationis in peius.

Kara łączna jest swego rodzaju podsumowaniem działalności przestępczej sprawcy w okresie czasu objętym skazaniami. Ma likwidować swoistą konkurencję kar w postępowaniu wykonawczym wynikłą z kilkakrotnych skazań. Nie jest to sposób na premię dla sprawcy większej ilości przestępstw. Wymierzając karę łączną, stosuje się zwykłe dyrektywy karania, a zwłaszcza słuszności i celowości, wyrażane przez związek przedmiotowo – podmiotowy między poszczególnymi przestępstwami. Na ogół nie ma powodu, by orzekać kary łączne w dolnych granicach, to jest w wysokości najsurowszej ze zbiegających się kar. Popełnienie więcej jak jednego przestępstwa powinno raczej skłaniać do odstępstwa od absorpcji kar, niż za nią przemawiać. Wymierzenie takiej kary prowadziłoby do premiowania sprawcy popełniającego nie jedno, a więcej przestępstw, zatem prowadziłoby do praktycznej bezkarności innych zachowań zabronionych (tak np. Sąd Apelacyjny w Krakowie w wyroku z dnia 19 października 2007r. w sprawie II Aka 183/07 Prok.i Pr.-wkł. 2008/4/17, KZS 2007/11/19).

Na poczet kary łącznej zaliczono okres dotychczas odbytej kary ze sprawy III K 1318/23, czyli od dnia 11 kwietnia 2024 roku (pkt I.d wyroku) .

5.3. Uchylenie wyroku sądu pierwszej instancji

5.3.1. Przyczyna, zakres i podstawa prawna uchylenia

Zwięźle o powodach uchylenia

5.3.2. Zapatrywania prawne i wskazania co do dalszego postępowania

5.4. Inne rozstrzygnięcia zawarte w wyroku

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

6.  Koszty Procesu

Punkt rozstrzygnięcia z wyroku

Przytoczyć okoliczności

III i IV

Z uwagi na fakt, że koszty obrony z urzędu nie zostały pokryte w całości ani w części, należało orzec jak w pkt III wyroku i przyznać obrońcy z urzędu, na zasadzie równości, podwójną stawkę wynagrodzenia z § 17 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez adwokata z urzędu z dnia 3 października 2016 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 18), za sporządzenie apelacji i udział w dwóch rozprawach apelacyjnych. Powodem takiego orzeczenia było najnowsze orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego dotyczące poruszonej problematyki.

O wydatkach orzeczono, po myśli przepisu art. 624 § 1 k.p.k., zważając na sytuację skazanego, na jego warunki rodzinne i majątkowe.

7.  PODPIS

SSO Paweł Stępień (spr)

SSO Olga Nocoń SSO Katarzyna Gozdawa - Grajewska